Μετά την διακίνηση έντυπου ενημερωτικού υλικού και σύντομες ομιλίες από τους διοργανωτές, μερικούς από τους συμμετέχοντες και κάποιους τοπικούς θεσμικούς φορείς, ξεκίνησε η πεζοπορία η οποία κατέληξε στο χωριό Κουμαρίτσι, όπου έγινε υποδοχή των πεζοπόρων από τους κατοίκους και, μετά από σύντομη στάση για φαγητό και κάποιες ομιλίες για τον αγώνα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, επέστρεψε και ολοκληρώθηκε το μεσημέρι στην Παύλιανη.

Στην πορεία συμμετείχαμε και εμείς -όπως και άλλοι σύντροφοι- καθώς, εκτός των άλλων, η Οίτη είναι ένα από τα βουνά που γνωρίσαμε παλιότερα διασχίζοντάς το κι ανεβαίνοντας στις κορφές του, και ο αγώνας των κατοίκων του για την σωτηρία του από την επαπειλούμενη καταστροφή του από μεταλλευτικές δραστηριότητες δεν θα μπορούσε να μας αφήσει αδιάφορους.

Oι πρόποδες των τριών βουνών κατηφορίζουν μέχρι τα 600μ. και ξανανηφορίζουν, αποτελώντας όλα μαζί ένα εκτεταμένο ορεινό συγκρότημα με άφθονα νερά και ποτάμια, μεγάλα δάση και αλπικά λιβάδια καθώς και πολλούς ορεινούς οικισμούς.

Γύρω από την Oίτη υπάρχουν 22 χωριά. Ανάμεσά τους η Υπάτη (400 μ. υψόμ.) ιστορικό κέντρο της περιοχής, τα Δύο Βουνά (420 μ.) και το Κουμαρίτσι (840 μ.), η Οίτη [π. Γαρδικάκι] (680 μ.), η Παύλιανη (1.030 μ.), η Πυρά [π. Γουρίτσα] (1.160 μ.), που έλαβε την ονομασία της από την αρχαία τοποθεσία όπου σώζονται τα ερείπια ναού αφιερωμένου στον Ηρακλή που κάηκε στην πυρά, και το Μαυρολιθάρι (1.140 μ.). Ολόγυρα από την Οίτη υπάρχει ένας περιφερειακός δρόμος που ενώνει όλα τα χωριά που βρίσκονται στις υπώρειες του βουνού. O δρόμος αυτός φθάνει μέχρι τα 1.200 μ. υψόμετρο και η συνολική διαδρομή του γύρου της Oίτης είναι περίπου 120 χλμ. με πολλές εναλλαγές του τοπίου.

Αν εξαιρέσουμε τη νότια, όλες οι πλευρές της Οίτης είναι απόκρημνες και δύσβατες. Απότομες πλαγιές, βαθιές χαράδρες και άγριο ανάγλυφο δίνουν την αίσθηση ενός απροσπέλαστου βουνού, ιδιαίτερα στην ανατολική πλευρά όπου ανοίγονται θεόρατα κι απόκρημνα χάσματα, όπως το φαράγγι του Γοργοποτάμου, με την ιστορική σιδηροδρομική γέφυρα, και το φαράγγι του ποταμού Ασωπού.

Ανεβαίνοντας όμως σε υψηλότερα επίπεδα, το βουνό γίνεται εξαιρετικά ομαλό και βατό. Υψηλότερη κορυφή είναι ο Πύργος με υψόμετρο 2.152 μ. Οροπέδια, λιβάδια και κορυφές με καμπύλες γραμμές εκτείνονται σε όλο το κεντρικό συγκρότημα του βουνού, διαφοροποιώντας το από τα γειτονικά Βαρδούσια και τη Γκιώνα με την αλπική τους μορφολογία.

Λόγω της γεωλογικής σύστασης της Οίτης, που αποτελείται κυρίως από ασβεστολιθικά πετρώματα, το βουνό έχει άφθονα νερά και είναι διάσπαρτο με καρστικούς σχηματισμούς, δολίνες, σπήλαια και καταβόθρες. Το πιο γνωστό σπήλαιο είναι της Ανεμότρυπας, το οποίο βρίσκεται πάνω από το χωριό της Υπάτης. Aπό τα οροπέδια της Οίτης πηγάζουν τρία ποτάμια, ο Aσωπός, ο Γοργοπόταμος και ο Ίναχος που καταλήγουν στον Σπερχειό και από παντού στο βουνό αναβλύζουν πηγές. Στο οροπέδιο Καταβόθρες, μεγάλες ποσότητες νερού χάνονται στη γη μέσα από ένα άνοιγμα των βράχων για να καταλήξουν στο Γοργοπόταμο. Υπάρχουν επίσης μικρές λίμνες, όπως αυτή στο οροπέδιο Λειβαδιές κάτω από την κορυφή Γρεβενό, καθώς και καταρράκτες, με μεγαλύτερο τον Κρεμαστό στους Κομποτάδες με 130 μ. ύψος.

Η Οίτη έχει ένα μοναδικό οικοσύστημα και το 1966 ιδρύθηκε ο Εθνικός Δρυμός Οίτης για την προστασία της χλωρίδας και της άγριας ζωής του βουνού. Ο πυρήνας του Δρυμού (ζώνη απόλυτης προστασίας) όπου απαγορεύεται κάθε δραστηριότητα που θα μπορούσε να διαταράξει το οικοσύστημα, καλύπτει 14.000 στρέμματα και η περιφερειακή ζώνη περιορισμένης προστασίας καλύπτει 67.400 στρ. Το 1996 προτάθηκε η επέκταση της περιφερειακής ζώνης σε 163.480 στρ. για να καλύπτει όλο σχεδόν τον ορεινό όγκο.

Ο Δρυμός της Οίτης εκτείνεται στο βορειοανατολικό τμήμα του βουνού, από τις κορυφές Γρεβενό 2.116 μ. και Αλύκαινα 2.058 μ. μέχρι τις υπώρειές του στα 400 μ. πάνω από τα χωριά Υπάτη και Κομποτάδες, περιλαμβάνοντας μεγάλη ποικιλία εδαφών. Μεγάλης οικολογικής σημασίας είναι το οροπέδιο στη θέση Λειβαδιές, όπου παρουσιάζονται τρεις τύποι λιβαδιών και μια εκπληκτική ποικιλία φυτών.

Ο Δρυμός της Οίτης είναι ένας από τους 10 που υπάρχουν στη χώρα και σε αυτόν επικρατούν περίπου οι ίδιες συνθήκες που επικρατούν και στους υπόλοιπους. Διάνοιξη άχρηστων χωματόδρομων που δεν εξυπηρετούν σε τίποτα, παρά μόνο στη μετακίνηση των κυνηγών και των εποχούμενων περιηγητών, κυνήγι, βόσκηση και ανάπτυξη "πάρκων αναψυχής" που καταλύουν κάθε έννοια προστασίας της φύσης: "εκεί που δεν θα 'πρεπε να αφαιρούμε τίποτα και δεν χρειάζεται να προσθέσουμε οτιδήποτε".

Στα ψηλότερα επίπεδα της Οίτης, το μεγαλύτερο μέρος του βουνού καλύπτεται από εκτεταμένα δάση κεφαλληνιακής ελάτης που διακόπτονται από μικρά ή μεγάλα διάκενα με λιβαδική βλάστηση. Μέσα στα ελατοδάση απαντάται ο κόκκινος κρίνος (Lilium chalcedonicum) και μια μεγάλη ποικιλία από πλατύφυλλα δέντρα και θάμνους (πλατάνια, καστανιές, σφενδάμια, φράξους, γαύρους, ιτιές κ.ά.) σε μικρές συστάδες ή μεμονωμένα.

Στο οροπέδιο των Λειβαδιών υπάρχει πλούσια υποαλπική βλάστηση όπου κυριαρχεί η αγροστώδης μαραβίτσα ή τούφα και πολλά ενδημικά φυτά των βουνών της ελλαδικής χερσονήσου, όπως ο νάρκισσος (Narcisus poeticus).

Μεγάλη οικολογική αξία παρουσιάζει μια συστάδα από μαυρόπευκα που βρίσκεται σε μια στενή ράχη στα βορειοανατολικά του δρυμού σε υψόμετρο 1.300 μ. Η σημασία της έγκειται στην πλήρη απομόνωσή της από τα εκτεταμένα δάση μαύρης πεύκης που υπάρχουν στο βορρά (Πίνδος, Όλυμπος) και τον νότο (Ταΰγετος, Χελμός).

Χαμηλότερα, στα 800 μ., τα δάση της ελάτης τα διαδέχονται δρυοδάση και στα ακόμα χαμηλότερα υψόμετρα, στα όρια του δρυμού, η βλάστηση αποτελείται κυρίως από μεσογειακή μακία, πυκνούς θαμνώνες από σκληρόφυλλα είδη, πουρνάρια, κέδρα, αριά, κουμαριές, ρούδια και πικροδάφνες - κυρίως μέσα στα ρέματα.

Η άγρια πανίδα της Οίτης είναι πλούσια σε ποικιλία ειδών και πληθυσμό και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων ένα μικρό κοπάδι από αγριόγιδα (Rupicapra rupicapra), το οποίο βρίσκει καταφύγιο στις χαράδρες και είναι πιθανόν ο νοτιότερος πληθυσμός του είδους στην Ελλάδα, ενώ το χειμώνα μπορεί να εμφανισθούν περιστασιακά και λύκοι. Στα δάση της Οίτης ζουν επίσης ζαρκάδια, ελάφια, αγριογούρουνα, λαγοί, αλεπούδες, σκίουροι και ασβοί.

Υπάρχει επίσης μεγάλη ποικιλία από ερπετά και αμφίβια από τα οποία ιδιαίτερη αξία έχει η παρουσία του αλπικού τρίτωνα.

Η πτηνοπανίδα της περιοχής είναι τυπική των ορεινών οικοσυστημάτων και περιλαμβάνει κυρίως δασόβια είδη, χρυσαετούς, φιδαετούς, όρνεα, πετρίτες, μπούφους, δεντρογέρακες, πετροπέρδικες, δρυοκολάπτες, τσαλαπετεινούς κ.λπ.

Κατά μια εκδοχή του μύθου, ο Δίας, θέλοντας να δροσίσει τον καιόμενο από τον δηλητηριασμένο χιτώνα Ηρακλή, κεραυνοβόλησε την Οίτη και στο σημείο που έπεσε ο κεραυνός άρχισε να αναβλύζει νερό και σχηματίστηκε ο αρχαίος ποταμός Δύρας, σημερινός Γοργοπόταμος.

Εκτός από πλούσια μυθολογία, η περιοχή της Οίτης έχει και μια μακρά ιστορία από τους αρχαίους χρόνους καθώς η περιοχή της ήταν χώρος ζωής, πεδίο αντιπαραθέσεων και πέρασμα για πολλούς λαούς. Στην νεώτερη εποχή είναι ιδιαίτερα συνδεδεμένη με ιστορικές περιόδους, όπως της αντίστασης στην φασιστική και ναζιστική κατοχή και του εμφύλιου πολέμου, όπου αποτέλεσε καταφύγιο και ορμητήριο αντάρτικων σωμάτων και πεδίο πλήθους συγκρούσεων.

Μέχρι πρόσφατα η Οίτη ήταν έξω από το επίκεντρο του “ενδιαφέροντος” των μεταλλευτικών εξορυκτικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται κυρίως στο γειτονικό ορεινό συγκρότημα της Γκιώνας (Ασέληνον Όρος), η οποία σε μεγάλο μέρος της έχει υποστεί ανυπολόγιστες και ανεπανόρθωτες καταστροφές. Αλλά και στην περιοχή της Οίτης δεν έλειψαν τα ορυχεία, και η εξορυκτική δραστηριότητα έχει αφήσει τα σημάδια της στο βουνό, όπως στην περιοχή πάνω από το χωριό Δύο Βουνά.

Τον τελευταίο καιρό το ενδιαφέρον για την εκμετάλλευση του βουνού έχει ανανεωθεί και η μεταλλευτική εταιρεία "ΕΛΜΙΝ ΑΕ" του Γ. Βαρδινογιάννη απειλεί με καταστροφή την Οίτη, καθώς προσπαθεί να επεκτείνει τις δραστηριότητές της στον άξονα Παύλιανη - Γοργοπόταμος - Υπάτη, μέσα στο δάσος και σε περιοχές προστατευόμενες που έχουν χαρακτηριστεί Ειδική Ζώνη Προστασίας Βιοποικιλότητας. Η ΕΛΜΙΝ θα μολύνει τα ύδατα του βουνού, θα αφανίσει ένα ολόκληρο χωριό και θα καταστρέψει το δάσος δημιουργώντας δρόμους, τρύπες και σεληνιακά τοπία με γεωτρήσεις και εξορύξεις, σε 296 σημεία σε πρώτη φάση και σε χιλιάδες άλλα στη συνέχεια.

Η ΕΛΜΙΝ υπολόγιζε ότι με την τροποποίηση του συνταγματικού άρθρου 24 και τον αποχαρακτηρισμό των δασικών εκτάσεων θα διευκολυνόταν η λεηλασία του βουνού, αλλά και τώρα δεν παύει να προσπαθεί να επιβάλει τα συμφέροντά της στο όνομα της "ανάπτυξης του τόπου", υποσχόμενη "νέες θέσεις εργασίας" και αποσιωπώντας ότι εκτός από φυσική θα επιφέρει και κοινωνική καταστροφή, εξαφανίζοντας την εργασία εκατοντάδων κατοίκων που ζουν από τα δάση.

Στη Διεύθυνση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΧΩΔΕ βρίσκεται περιμένοντας την έγκρισή της η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της μεταλλευτικής εταιρείας που επιδιώκει την επέκταση των Μεταλλείων στην Οίτη, στα δάση και τις δασικές εκτάσεις και τις προστατευόμενες περιοχές.

Τοπικοί φορείς και κάτοικοι των χωριών της περιοχής δημιούργησαν την Κίνηση Πολιτών για την Προστασία του Περιβάλλοντος στο Βουνό της Οίτης, που αντιτίθεται στη λεηλασία και την καταστροφή στο όνομα της ανάπτυξης.

Η πορεία που έγινε στις 27 Μάη στην Οίτη ήταν μια ήπια αρχή του αγώνα για την προάσπιση του βουνού της Οίτης και μπορεί στο μέλλον να έχει μια πιο δυναμική συνέχεια.

Η επίθεση που εξαπολύεται για την καταστροφή της Οίτης είναι μια από τις αναρίθμητες επιθέσεις που εξελίσσονται αυτή τη στιγμή σε όλο τον ελλαδικό χώρο απειλώντας με καταστροφές σε βουνά, ποτάμια, δάση, νησιά, ακτές, θάλασσες και η αντίσταση των κατοίκων για την προστασία του βουνού είναι μια από τις πολλές τοπικές αντιστάσεις που ξεπηδούν σε μια σειρά σημείων της γραμμής αντιπαράθεσης της κρατικής και οικονομικής εξουσίας με τη φύση και την κοινωνία. Να τις υποστηρίξουμε!

Nα αντισταθούμε στην κρατική και καπιταλιστική επίθεση στη φύση και την κοινωνία, και να αντεπιτεθούμε.

*