(Αναρχικό Δελτίο, νο 2, Μάης 1999)

Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟ ΧΕΙΜΩΝΑ ΤΟΥ 98/99

 Τους τελευταίους μήνες πολλοί ήταν εκείνοι που έζησαν την ένταση και τη δύναμη της εξέγερσης ενός από τα πιο ζωντανά και ανεξέλεγκτα τμήματα αυτής της κοινωνίας, της νεολαίας.

Οι μαθητές, λίγο μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς, ξεκινούν έναν αγώνα ενάντια στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση η οποία γι' αυτούς σημαίνει τον καθημερινό όλο και πιο ασφυκτικό έλεγχο, τον περιορισμό της σκέψης και της κίνησής τους, την απαγόρευση να αποφασίζουν οι ίδιοι για τη ζωή τους. Ο αγώνας σιγά-σιγά παίρνει συνολικότερα χαρακτηριστικά αφού στρέφεται ενάντια σε κάθε είδους περιορισμό και καταπίεση, ενάντια σ' έναν κόσμο που φτιάχτηκε γι αυτούς χωρίς όμως να τους ανήκει.

Αρχικά, καταλαμβάνουν εκατοντάδες σχολεία και τα μετατρέπουν από χώρους επιβολής και ελέγχου σε εστίες αντίστασης, σημεία συνάντησης, επικοινωνίας και δημιουργίας, σε ορμητήρια αγώνα. Φυσικά δεν λείπει η καταστροφή των συμβόλων της καταπίεσης μέσα στα απαλλοτριωμένα από τους μαθητές σχολικά κτίρια: καίγονται τα απουσιολόγια, σπάζονται τα θρανία και οι καρέκλες, γράφονται συνθήματα στους τοίχους.

Έπειτα, εγκαταλείπουν προσωρινά τα σχολεία για να κλείσουν κάποιο κεντρικό δρόμο της περιοχής τους. Αποφασισμένοι να παραμείνουν στους δρόμους, με μοναδικά οδοφράγματα θρανία και καρέκλες, συχνά συμπλέκονται με "αγανακτισμένους οδηγούς" -δηλαδή τραμπούκους- που επιχειρούν να σπάσουν τα μαθητικά μπλόκα επιτιθέμενοι άλλοτε με τα χέρια, άλλοτε με ξύλα και άλλοτε με τα ίδια τα αυτοκίνητά τους. Μπροστά στις πιέσεις και τη βία που δέχονται από τους εχθρούς του αγώνα, είτε είναι περαστικοί είτε καθηγητές και διευθυντές είτε οι ίδιοι οι γονείς τους, οι μαθητές απαντούν και αυτοί με βία, αντεπιτίθενται με γροθιές, κλωτσιές, καπνογόνα και πέτρες. Ήδη οι επεμβάσεις των εισαγγελέων και των μπάτσων στα σχολεία, οι συλλήψεις και οι ξυλοδαρμοί, η συκοφάντηση και η διαστρέβλωση του αγώνα και ο στιγματισμός τους από τα ΜΜΕ ως "νεαροί εγκληματίες", έχουν κάνει πολλούς από αυτούς πιο αποφασιστικούς, πιο επίμονους και πιο μαχητικούς.

Μέσα στο κλίμα τρομοκράτησης και καταστολής, που στόχο έχει να τους αποδυναμώσει και να ανακόψει την οργή τους, δημιουργείται η ανάγκη για πιο αποφασιστικές και οργανωμένες κινήσεις.

Το κεντρικό συντονιστικό αγώνα που συγκροτείται από την ΚΝΕ, συνεδριάζει αρχικά στα γραφεία του συνδικάτου οικοδόμων (!!) και ύστερα στο σχολικό συγκρότημα της Γκράβας. Απόλυτα ελεγχόμενο από το ΚΚΕ και με κλειστό χαρακτήρα -face control στην είσοδο- δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές επιθυμίες της βάσης, υπονομεύει σταδιακά και συρρικνώνει τον αγώνα.

Στις μαζικές πορείες στο κέντρο της Αθήνας, χιλιάδες συναντιούνται, ανάβουν καπνογόνα, φωνάζουν συνθήματα εναντίον του Αρσένη, του Πετσάλνικου, του Χριστόδουλου, των μπάτσων. Στις πρώτες πορείες που φτάνουν στο υπουργείο παιδείας ο κόσμος πυκνώνει, τα συνθήματα γίνονται όλο και πιο δυνατά και πιο επιθετικά και η ένταση μεγαλώνει. Οι διαδηλωτές πετάνε πέτρες στους μπάτσους που το φρουρούν και αυτοί απαντούν με δακρυγόνα για να διαλύσουν το συγκεντρωμένο κόσμο. Μέσα από τις αλυσίδες των κομμάτων και πολλών αριστερών οργανώσεων ξεπηδούν τα πιο συντηρητικά και αντεπαναστατικά στοιχεία του κινήματος και σπεύδουν να προλάβουν τις εξελίξεις που δεν μπορούν να ελέγξουν: κατευνάζουν τα πνεύματα αλλά και κυνηγούν τους διαδηλωτές που προσπαθούν να απαντήσουν στις προκλήσεις των μπάτσων με πέτρες και μολότοφ.

Στις επόμενες πορείες το σκηνικό θα αλλάξει. Το ΚΚΕ γνωρίζοντας την πολιτική σημασία της προσέγγισης στο υπουργείο -το σύμβολο αυτό της εξουσίας που για τους μαθητές αποτελεί τον πιο εχθρικό στόχο και λειτουργεί καταλυτικά στο να ξεσπάσει η οργή και το μίσος τους- κάνει τα πάντα για να αποτρέψει την πορεία να φτάσει εκεί. Το σχέδιο του κράτους να περιορίσει και να ελέγξει τις αντιδράσεις ενισχύεται από τα κομματόσκυλα που, ύστερα από συνεννόηση με τις διμοιρίες των ΜΑΤ που έχουν κλείσει την οδό Μητροπόλεως, αποφασίζουν και σέρνουν στην κυριολεξία τον κύριο όγκο της πορείας στη Βουλή.

Δεν ήταν λίγες οι φορές όπου η συνεργασία και ο συντονισμός των μπάτσων με το ΚΚΕ είχε σαν αποτέλεσμα τον τραυματισμό και τις συλλήψεις δεκάδων ατόμων. Στην πορεία της 9/12/98 οργανωμένες ομάδες τραμπούκων που "περιφρουρούν" την πορεία επιτίθενται σε μέρος των διαδηλωτών που κατευθύνεται προς την Ομόνοια, ωθώντας το προς τις αλυσίδες των μπάτσων. Ο κόσμος απαντά με πέτρες. Μετά τη συμπλοκή ακολουθεί κυνηγητό. Συλλαμβάνονται και ξυλοκοπούνται έντεκα μαθητές, ακόμα και μέσα σε καταστήματα. Αντιμετωπίζουν βαριές κατηγορίες σε βαθμό κακουργήματος. Τελικά αφήνονται ελεύθεροι με εγγύηση και περιοριστικούς όρους.

Η αδιαλλαξία του κράτους και οι μέθοδοι καταστολής οξύνουν ακόμη περισσότερο τις αντιπαραθέσεις. Ο κόσμος έχει πλέον ν' αντιμετωπίσει όχι μόνο ένα μέτωπο, το υπουργείο παιδείας, αλλά και διάφορα θεσμικά όργανα και φορείς που κινητοποιούνται είτε για να καταστείλουν άμεσα είτε για να κατευνάσουν τα πνεύματα: συλλόγους γονέων, διευθυντές σε συνεργασία με εισαγγελείς, μπάτσους και ρουφιάνους, τον τραμπουκισμό και τη χειραγώγηση από τα κόμματα και τις οργανώσεις, τα ΜΜΕ, όλους αυτούς που συκοφαντούν και υπονομεύουν τον αγώνα.

Το μήνυμα της αντίστασης "ταξιδεύει" σχεδόν σε όλη την Ελλάδα. Στο Βόλο, τη Χαλκίδα, τη Χίο, την Κέρκυρα, τη Ρόδο, την Καλαμάτα, τα Τρίκαλα και σε άλλες κεντρικές πόλεις, πραγματοποιούνται μπλόκα, συλλαλητήρια και πορείες που συνήθως καταλήγουν σε νομαρχίες, δημαρχεία και αστυνομικά τμήματα όταν υπάρχουν συλληφθέντες. Όπως στην Αθήνα έξω από το υπουργείο όπου η αντιπαράθεση γίνεται πιο συγκεκριμένη, πιο απτή, έτσι και στη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, τα Χανιά και άλλες πόλεις επιθέσεις δέχονται διάφορα κτίρια-σύμβολα της κρατικής εξουσίας. Στο στόχαστρο της οργής των μαθητών μπαίνουν νομαρχιακά και διοικητικά κτίρια, δικαστικά μέγαρα, αστυνομικά τμήματα, τράπεζες, καθώς επίσης και μπάτσοι, δημοσιογράφοι, συνδικαλιστές. Στο κέντρο της Αθήνας γίνονται επιθέσεις σε μαγαζιά, τράπεζες, αυτοκίνητα, συμπλοκές με τα ΜΑΤ που συχνά καταλήγουν στους δρόμους γύρω από το Πολυτεχνείο.

Κάθε μία από τις μορφές που παίρνει η νεολαιίστικη ανταρσία, κάθε μία από τις πρακτικές που χρησιμοποιούνται, προσθέτει το δικό της χαρακτήρα στην κοινωνική αυτή εξέγερση που για τρεις μήνες έδωσε ζωή στις μίζερες πόλεις της αστυνομοκρατίας, του ελέγχου και του εμπορεύματος. Είναι χαρακτηριστική η φράση ενός δημοσιογράφου τηλεοπτικού καναλιού που, θέλοντας να καταδείξει τις διαστάσεις που παίρνουν οι κινητοποιήσεις των μαθητών -ενώ παράλληλα προβάλλονται σκηνές από επίθεση μαθητών εναντίον φιλήσυχων πολιτών σε κάποια από τα μπλόκα της Αθήνας- λέει: "Εδώ δε μιλάμε για μια κινητοποίηση ενάντια στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Εδώ μιλάμε για τη διάλυση της κοινωνικής συνοχής."

Ενώ οι κινητοποιήσεις κορυφώνονται, οι απειλές του κράτους για ποινικές διώξεις των ανυπότακτων αρχίζουν να εφαρμόζονται. Σε πολλές πόλεις ενεργοποιούνται οι εισαγγελικές αποφάσεις που οδηγούν σε προσαγωγές, διώξεις και αυτόφωρα μεγάλου αριθμού μαθητών, πολλές από τις οποίες δεν δημοσιοποιούνται ποτέ. Η σκληρή στάση του κράτους, οι εκβιασμοί, οι συλλήψεις και οι απειλές θέτουν το κρίσιμο ερώτημα: ή οπισθοχωρούμε ή συνεχίζουμε πιο δυναμικά και πιο σκληρά.

Κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων οι καταλήψεις και τα μπλόκα στους δρόμους συνεχίζονται. Οι κινητοποιήσεις χαρακτηρίζονται από το πείσμα και τον αυθορμητισμό, αλλά ελάχιστα είναι τα σχολεία που αυτοοργανώνονται και συγκροτούν συντονιστικά και μαθητικές πρωτοβουλίες (π.χ. Πρωτοβουλία Μαθητών Κατειλημμένων Σχολείων, Τοπικό Συντονιστικό Κατειλημμένων Σχολείων από Πολύγωνο, Αμπελόκηπους, Γκύζη, Νέα Φιλοθέη) για να αντιμετωπίσουν πιο οργανωμένα και συλλογικά τις δυσκολίες που προκύπτουν μέσα στον αγώνα. Παρόλα αυτά μέσα από τις λίγες αυτές αυτοοργανωμένες κινήσεις προκύπτουν ανοιχτές συζητήσεις και αποφασίζονται εκδηλώσεις, προβολές ταινιών, συναυλίες και μπλόκα στους δρόμους.

*

Στις επόμενες μεγάλες πορείες η συμμετοχή του κόσμου φτάνει τις δεκαπέντε χιλιάδες. Οι "περίπατοι" προς τη Βουλή, συχνά "διαταράσσονται" όταν κάποιοι παραμένουν στην αρχή της Μητροπόλεως, φωνάζοντας συνθήματα. Μπροστά στη θέα των πάνοπλων αστυνομικών δυνάμεων και των εξοπλισμένων με ξύλα και κράνη ΚΚέδων, αγανακτούν και επιτίθενται είτε λεκτικά είτε πετώντας πέτρες και μολότοφ.

Λίγη ώρα μετά από μια ανάλογη σύγκρουση στην πλατεία Συντάγματος, στην πορεία της 15/1/99, ξυλοκοπούνται και συλλαμβάνονται κατηγορούμενοι για επίθεση σε μπάτσους, ο 17χρονος αλβανός μαθητής Αρμπάν Περλάλα και ο αναρχικός Βασίλης Ευαγγελίδης, οι οποίοι και προφυλακίζονται. Ο σύντροφός μας Β. Ευαγγελίδης αρνείται τις κατηγορίες που του αποδίδονται και ξεκινά την επόμενη της σύλληψής απεργία πείνας διεκδικώντας την ελευθερία του.

Στην επόμενη πορεία στις 21/1 συλλαμβάνονται περίπου σαράντα διαδηλωτές, ανάμεσά τους και πολλοί αναρχικοί. Δεκατέσσερις από αυτούς οδηγούνται στον εισαγγελέα με πολλές κατηγορίες. Η δίκη τους αναβάλλεται για τις 11 Μάη.

Οι κινητοποιήσεις και η συμμετοχή του κόσμου σταδιακά μειώνονται, ενώ το συντονιστικό της ΚΝΕ αποφεύγει τις μαζικές πορείες και προσπαθεί με συναυλίες και ελεγχόμενα τοπικά μπλόκα να εκτονώσει την κατάσταση, γεγονός που εξυπηρετεί τον υπουργό Παιδείας και την κυβέρνηση γενικότερα.

Αποτέλεσμα του υποτονικού κλίματος και της απουσίας ενός συλλογικού πνεύματος για την αντιμετώπιση της καταστολής είναι η έλλειψη ευρύτερων κινήσεων αλληλεγγύης στους συλληφθέντες. Μια απ' τις λιγοστές κινήσεις αλληλεγγύης είναι η πορεία που διοργανώνεται στις 29/1 από την "Πρωτοβουλία Μαθητών Κατειλημμένων Σχολείων", από "Μαθητές και μαθήτριες του 46ου Λυκείου" και από "Άτομα για την Κοινωνική Αλληλεγγύη", στην οποία συμμετέχουν διακόσια περίπου άτομα, ανάμεσά τους και πολλοί αναρχικοί. Η πορεία ξεκινά από το 46ο Λύκειο προς το κτίριο της Γενικής Ασφάλειας στη Λ. Αλεξάνδρας. Το πανό γράφει "Αλληλεγγύη στους συλληφθέντες, Λευτεριά στον Βασίλη Ευαγγελίδη και Αρμπάν Περλάλα". Ο κόσμος κρατάει αναμμένους πυρσούς, μοιράζει προκηρύξεις και φωνάζει συνθήματα για την εξέγερση, την αλληλεγγύη, τους φυλακισμένους συντρόφους, την ελευθερία. Πρόκειται για μια δυναμική πορεία που διακόπτεται από τους μπάτσους λίγο πριν την Ασφάλεια. Το ίδιο δυναμικά επιστρέφει στο σχολείο όπου και διαλύεται.

Στην τελευταία πορεία στο κέντρο της Αθήνας η συμμετοχή του κόσμου είναι μικρότερη από τις προηγούμενες. Ένα τμήμα της πορείας, κρατώντας το πανό για τους συλληφθέντες, παίρνει την πρωτοβουλία και στρίβει στην οδό Μητροπόλεως. Μπροστά, ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις έχουν αποκλείσει το δρόμο που οδηγεί στο υπουργείο και που η προσέγγισή του είναι φανερά αδύνατη. Παρά την ασφυκτική παρουσία των φρουρών της κρατικής νομιμότητας και την κινδυνολογία που σπέρνουν σε όλη τη διάρκεια των κινητοποιήσεων τα κόμματα και οι οργανώσεις ότι η όποια απόπειρα του κόσμου να κατευθυνθεί προς το υπουργείο θα προκαλέσει την άμεση επίθεση των μπάτσων, η πρωτοβουλία λίγων αλλά αποφασισμένων που αναγνωρίζουν την πολιτική σημασία της κίνησης αυτής, βάζει το δίλημμα στον κόσμο της υπόλοιπης πορείας: ή θα συρθεί πίσω από τα κομματόσκυλα, ή θα τολμήσει να υπερβεί τις όποιες αναστολές του και θα κάνει πράξη αυτό που επιθυμεί.

Το μεγαλύτερο μέρος της πορείας προσπερνά αφήνοντας πίσω τους υπόλοιπους, που στέκονται μπροστά στους πάνοπλους μπάτσους φωνάζοντας συνθήματα για την αντίσταση και την αλληλεγγύη. Όσο περνά η ώρα και ενώ η υπόλοιπη πορεία έχει ήδη διαλυθεί στα Προπύλαια, καταφθάνουν και άλλες αστυνομικές δυνάμεις που αρχίζουν να πλησιάζουν το συγκεντρωμένο κόσμο από όλες τις κατευθύνσεις. Ξεκινά πορεία περικυκλωμένη από ΜΑΤ που με δυσκολία συγκρατούνται από τους ανώτερούς τους για να μην επιτεθούν. Η πορεία φτάνει στα Προπύλαια όπου και διαλύεται.

Ύστερα από 31 ημέρες απεργίας πείνας, γίνεται δεκτή η αίτηση αποφυλάκισης του Β. Ευαγγελίδη και αφήνεται προσωρινά ελεύθερος με περιοριστικούς όρους. Λίγες μέρες νωρίτερα έχει αφεθεί και ο Α. Περλάλα επίσης με περιοριστικούς όρους.

*

Το κίνημα των χιλιάδων ενάντια στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση αποτέλεσε ένα σημείο συνάντησης και σύνδεσης διαφορετικών υποκειμένων που σε πολλές περιπτώσεις δεν ταυτίζονταν ή εντάσσονταν στην "εκπαιδευτική κοινότητα". Χιλιάδες ανυπότακτοι νεολαίοι που αγανακτούν βιώνοντας καθημερινά την καταπίεση, τον περιορισμό και την αστυνομοκρατία στα σχολεία και στους δρόμους της πόλης, άνεργοι και εργαζόμενοι που εξεγείρονται ενάντια στην οικονομική εξαθλίωση, την εκμετάλλευση, την περιθωριοποίηση και τον αποκλεισμό, χιλιάδες αντιστεκόμενοι στους κρατικούς σχεδιασμούς, ανάμεσα τους και πολλοί αναρχικοί, που οραματίζονται την ανατροπή αυτού του γερασμένου κόσμου, συσπείρωσαν τις δυνάμεις τους και με τη φαντασία και τη δυναμική τους εμπλούτισαν έναν αγώνα που τάραξε για τρεις ολόκληρους μήνες τη γαλήνη των κοιμισμένων και υποταγμένων αυτής της κοινωνίας και που πήρε διαστάσεις πραγματικής απειλής για τα εκσυγχρονιστικά σχέδια τους κράτους και των αφεντικών.

Από αυτή την κοινωνική έκρηξη δεν θα μπορούσαν να λείψουν οι αναρχικοί. Η διάθεση και η συνειδητή επιλογή τους να συναντηθούν και να επικοινωνήσουν με όσους εξεγείρονται, τους ώθησε να παρευρεθούν στα γεγονότα του χειμώνα και να σταθούν αλληλέγγυοι στη μαθητική-νεολαιίστικη εξέγερση, συμμετέχοντας στις κινητοποιήσεις με δυναμικές και ριζοσπαστικές παρεμβάσεις. Με μια συνέπεια και συνέχεια δράσης, πολλές φορές στο παρελθόν έχουν παρέμβει στο κοινωνικό πεδίο, δρώντας αλληλέγγυοι με τα εξεγερμένα κοινωνικά στρώματα, μεταδίδοντας το μήνυμα της εξέγερσης και διατηρώντας ζωντανά τα ζητήματα της αλληλεγγύης -τόσο μεταξύ των αντιστεκόμενων όσο και με τους αιχμάλωτους του κοινωνικού πολέμου-, της συνεχούς αντίστασης στα σχέδια επιβολής των κυρίαρχων και της αυτοοργάνωσης στο εσωτερικό των αγώνων που ξεσπούν.

Η ενεργή συμμετοχή στον κοινωνικό πόλεμο δεν μπορεί να μην έχει απώλειες. Το σημείο όμως αυτό της καταστολής- των συλλήψεων και των προφυλακίσεων- είναι ένα γεγονός που δεν μας πτοεί, αλλά αντίθετα κάνει πιο συνειδητή την επιλογή της αντίστασης.

Η αλληλεγγύη με τους συλληφθέντες συντρόφους είναι αναπόσπαστο μέρος του αγώνα και ταυτόχρονα πρέπει να ιδωθεί σαν ευκαιρία να εντείνουμε τη δράση μας.Κάποιοι που ίσως για πρώτη φορά βίωσαν τη σκληρή αντιπαράθεση με τους θεσμούς του κράτους, που στάθηκαν ο ένας πλάι στον άλλον και ξεπέρασαν τα όρια που τους έχουν επιβληθεί, συνειδητοποίησαν την αναγκαιότητα της αντίστασης μέσα από νέες γι' αυτούς εμπειρίες. Όπως η ιστορία έχει αποδείξει, το ένστικτο του ανθρώπου για την ελευθερία δεν σβήνει ποτέ. Κάθε αγώνας είναι ένα ακόμα βήμα προς την κοινωνική απελευθέρωση, μια πολύτιμη εμπειρία που μας προετοιμάζει για νέες μάχες, για τις μελλοντικές κοινωνικές εκρήξεις.

 μια συντρόφισσα

1