Αρχική σελίδα

Η εισήγηση συντρόφων της Αυτόνομης Πρωτοβουλίας Νάξου
στην εκδήλωση
"Ενάντια στα Μεταλλαγμένα Ενάντια στη Βιοτεχνολογία
και στις τεχνολογίες της κυριαρχίας"
που πραγματοποιήθηκε στην κατάληψη της Λ.Καραγιάννη 37
στις 10/3/07

Η τροφή, δεν είναι μόνο μέσο κάλυψης μιας φυσικής ανάγκης, αλλά αποτελεί σημείο αναφοράς και ρυθμιστικός παράγοντας για την συνεύρεση, την επαναληπτικότητα και την κανονικότητα στις δραστηριότητες της κοινότητας. Eίναι επίσης βασική συνιστώσα στη διαμόρφωση του πολιτισμού, των κοινωνικών σχέσεων, και κατ’ επέκταση, της εξουσίας και της ιεραρχίας. Σήμερα πλέον η τροφή έχει μετατραπεί σε μηχανισμό κερδοφορίας και ελέγχου από μια χούφτα πολυεθνικές, ενώ ταυτόχρονα είναι ένα στρατηγικό πολιτικό όπλο για την επιβολή τους και την καθυπόταξη μεγάλων πληθυσμών του πλανήτη.

Η χιονοστιβάδα των προβλημάτων αυτών που παρουσιάζεται σαν μια απλή παρανυχίδα, κανονίζεται με μια σειρά από νομοθετικές παρεμβάσεις, εν ολίγοις με τη δημιουργία μιας απαράμιλλης γραφειοκρατίας στην οποία μόνο οι μεγάλοι του αγροτοδιατροφικού κλάδου μπορούν να ανταπεξέλθουν.

Στον ελλαδικό χώρο, ο ασφυκτικός έλεγχος, εκτοπίζει εκ των πραγμάτων τους μικρούς παραγωγούς και όλους εκείνους που φυτοζωούν στις παρυφές της οικονομίας της αγοράς, -είτε αποκλειστικά σαν αγρότες, είτε μέ την πολυδραστηριότητα που ακόμα επιβιώνει κύρια στις ορεινές και στις νότιες νησιωτικές περιοχές.

Τα παραδοσιακά προϊόντα, βάλλονται πανταχόθεν γιατί προέρχονται από “πρωτόγονες” και “αμφιλεγόμενες πρακτικές”, και θεωρούνται ύποπτα κι επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία, ενώ οι βιομηχανίες χρηματοδοτούν δυσφημιστικές καμπάνιες ενάντια σ’ αυτά, όπως π.χ. στο ελαιόλαδο.

Η “ασφάλεια”, το σύγχρονο ιδεολογικό προκάλυμμα που επιβάλλεται στην κοινωνία, αναδύεται ξανά στο προσκήνιο σε μια από τις πολλαπλές της διαστάσεις. Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, και συγκεκριμένα ο ΕΦΕΤ, αναβαθμίζονται. Στόχος, ο πλήρης έλεγχος της αγοράς και της παραγωγής, το “συμμάζεμα” και η ιδιοποίηση από τις βιομηχανίες προϊόντων που χαρακτήριζαν ολόκληρες περιοχές. Μιλάμε για ένα είδος αποικιοποίησης της συσσωρευμένης από γενιά σε γενιά εμπειρικής συλλογικής γνώσης στην παραγωγή, όπως αυτή συμπυκνώνεται για παράδειγμα στο κρασί της Σαντορίνης, στο αρσενικό τυρί της Νάξου, στη φέτα και σε αμέτρητα άλλα αγαθά.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες όπου τα βιομηχανικά τυριά έχουν εξοβελίσει και κυριαρχούν έναντι των μικρών τοπικών παραγωγών. Οι παραγωγοί, έρμαιο του διεθνούς ανταγωνισμού και εξαρτημένοι από τις βιομηχανίες οδηγούνται σε αφανισμό. Ταυτόχρονα μέσα στην απέραντη χοάνη της ομογενοποίησης εκτοπίζεται για πάντα ο γευστικός πλούτος που μας χαρίζει η ποικιλομορφία, οι ιδιαιτερότητες του κάθε τόπου, η γνώση, το κέφι και το μεράκι του κάθε παραγωγού. Τελικά, φαίνεται, μερικές δεκαετίες αργότερα δόθηκε η απάντηση στο στρατηγό Ντεγκώλ που διερωτώταν “πώς μπορεί να κυβερνηθεί μια χώρα που παράγει 273 διαφορετικά τυριά”, έτσι λοιπόν τα εξαφανίζουν

Ο εκσυγχρονισμός της γεωργίας στηρίχτηκε στην εκμηχάνιση και στη χρήση αναβαθμισμένων σπόρων (υβρίδια), ενώ οι παραδοσιακές ποικιλίες εγκαταλείφθηκαν. Τόσο στη γεωργία όσο και στην κτηνοτροφία, σπόροι και φυλές ζώων αντίστοιχα, που μετά από μακροχρόνιες διαδικασίες φυσικής επιλογής και μετάλλαξης είχαν προσαρμοστεί και είχαν γίνει ανθεκτικοί στο περιβάλλον τους, πέρασαν σύντομα στο παρελθόν.

Η εκμηχάνιση στην επεξεργασία των εδαφών αλλά και στη συλλογή των προϊόντων, δημιούργησε νέα δεδομένα και οι εκτεταμένες εκχερσώσεις έδωσαν ώθηση και δυναμική στην εγκαθίδρυση των μονοκαλλιεργειών. Είναι αυτονόητο ότι το νέο μοντέλο γεωργίας απέφερε τεράστια έσοδα στις πολυεθνικές που ελέγχουν την παραγωγή και την εμπορία των σπόρων και των λοιπών συμπαρομαρτούντων (λιπάσματα, φυτοφάρμακα κλπ). Το τι καλλιεργείται καθορίζεται πλέον από τις ποσοστώσεις, τις επιδοτήσεις, διάφορες ακατανόητες ρυθμίσεις με βάση τις αόριστες ανάγκες της αγοράς που καθορίζονται από την αύξηση των κερδών της αγροτοβιομηχανίας και των γεωπολιτικών σκοπιμοτήτων. Ειδικά για τις λεγόμενες αναπτυσσόμενες χώρες, ολοκληρώθηκε έτσι η απροκάλυπτη επιβολή των συμφερόντων των ισχυρών.

Τι πέτυχε όμως τελικά η Πράσινη Επανάσταση; Συνοπτικά λοιπόν, αμέτρητες ποικιλίες φυτών και είδη ζώων εξαφανίστηκαν, παραδοσιακές πρακτικές και μέθοδοι γεωργίας εγκαταλείφθηκαν, η βιοποικιλότητα φτώχυνε, η σταδιακή υποβάθμιση της γονιμότητας των εδαφών είναι γεγονός, ενώ η μόλυνση από τη χρήση λιπασμάτων και δηλητηρίων είχαν επιπτώσεις όχι μόνο στο περιβάλλον αλλά και στην υγεία των αγροτών και των καταναλωτών.

Η πρόσβαση που απέκτησαν οι εταιρείες στη διαδικασία της παραγωγής ακύρωσε στην πράξη την όποια αυτονομία των παραγωγών…. “στην πραγματικότητα η πράσινη επανάσταση πέτυχε εν μέρει τους σκοπούς της: παγκοσμιοποίησε τη χρήση χημικών σκευασμάτων στη γεωργία εξασφαλίζοντας τα κέρδη των εταιρειών, ενέτεινε την εντατική μονοκαλλιέργεια και τα μονοπώλια, περιέστειλε την αυτεξουσία των γεωργών, κατάφερε πλήγμα στην αυτοθέσμιση των αγροτικών κοινοτήτων των οποίων η πολιτική αυτονομία και επιβίωση εξαρτάται άμεσα από την υλική αυτάρκεια” (Σπόροι Αντίστασης, Μάρτιος 2003, Ομάδα Αντιπληροφόρησης Διασπορά Αντίστασης).

Η επανάσταση στην επιστήμη της βιολογίας χαρακτηρίζει αναμφίβολα τον αιώνα που διανύουμε. Η βιοτεχνολογία έχει ανοίξει ένα τρομακτικό πεδίο εφαρμογών στη γεωργία, στο τομέα των τροφίμων και στην ιατρική. Μέσα από τη γενετική μηχανική, τις τεχνικές δηλαδή παρεμβάσεις στο γενετικό υλικό (DNA) μικροοργανισμών, φυτών, ζώων και ανθρώπων έχει ανοίξει το κουτί της Πανδώρας, που για το μεν κεφάλαιο μεταφράζεται σε νέες προκλήσεις αλλά για όλους τους υπόλοιπους σημαίνει ένα αβέβαιο μεταλλαγμένο μέλλον.

Η μετάλλαξη είναι μια φυσική διαδικασία που συνδέεται με την ποικιλομορφία στη φύση και ευθύνεται για την εξέλιξη των ειδών. Το μπόλιασμα που έκαναν οι παλιοί μπορεί να χαρακτηριστεί σαν ένα είδος γενετικής παρέμβασης αλλά γινόταν πάντα σε ομοειδή φυτά. Αντίθετα οι γενετιστές ανακατεύουν το DNA πέρα για πέρα διαφορετικών οργανισμών.

Με τις αλχημείες αυτές έχουν κατασκευάσει πατάτα με γονίδια σκορπιού για να αντέχει στον περονόσπορο – ντομάτα με γονίδια ψαριού για να αντέχει στο ψύχος- έχουν εισάγει γονίδια μοσχαριού σε κοτόπουλα για πιο γρήγορη ανάπτυξη κ.ο.κ. Πάντως η επιστημονική φαντασία στον τομέα των τροφίμων δεν αφορά μονάχα τα μεταλλαγμένα, αφού πρόσφατα μεγάλη αλυσίδα λιανεμπορίου στην Αγγλία προχώρησε στην παραγωγή τετράγωνων καρπουζιών που τα κάνει πιο εύκολα στη μεταφορά αλλά και για να μην κυλάνε στο καροτσάκι του σούπερ μάρκετ. Στις ΗΠΑ μάλιστα έχουν λανσαριστεί φρέσκα σταφύλια με ανθρακικό, ενώ κορυφαία είναι η εφεύρεση για κυνηγούς με σφαίρες σάλτσας. Πρόκειται για καρύκευμα που όταν χτυπηθεί το θήραμα διαλύεται στο κρέας προσδίδοντάς του γεύση!!!

Η επιστημονική έρευνα στην υπηρεσία της παράνοιας… Η τεχνολογική καινοτομία εξάλλου πάντοτε αποτελούσε “μοχλό ανάπτυξης” για την επεκτατικότητα του κεφαλαίου. Η βιοτεχνολογία όπως και η πληροφορική είναι σήμερα στην αιχμή της τεχνοεπιστημονικής και στρατιωτικής έρευνας.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου υιοθετεί πλήθος ρυθμίσεων που διευκολύνουν την διακίνηση και την καλλιέργεια μεταλλαγμένων, ενώ με τη συμφωνία TRIPS (Ζητήματα Εμπορίου για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας) υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να εναρμονίσουν τις νομοθεσίες τους ώστε να επιτρέπεται το παντετάρισμα γονιδίων, φυτών, ζώων, βακτηριδίων, ιών, και άλλα. Τα διπλώματα αυτά ευρεσιτεχνίας επάνω σε ζωντανούς οργανισμούς γενικεύονται. Μια συνθήκη πρωτόγνωρη στην ιστορία δημιουργείται, όπου κάθε ζωντανός οργανισμός, κάθε παρανοϊκή μεταλλαγμένη έμπνευση των γενετιστών θα μπορεί να πατεντάρεται και να αποτελεί ιδιοκτησία των πολυεθνικών.

Παρόλα αυτά, πρόσφατα, όταν κάποιες χώρες της Αφρικής επιχείρησαν να δημιουργήσουν πανομοιότυπες εκδοχές φαρμάκων για να παράσχουν φτηνότερη περίθαλψη στους ασθενείς του AIDS, η πολυεθνική που κατείχε και τα πνευματικά δικαιώματα απαγόρευσε μέσω του Π.Ο.Ε. τη χρήση και τη διακίνηση των σκευασμάτων.

Το άτυπο μορατόριουμ που ίσχυσε για τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς το 1998 στην Ευρωπαϊκή Ένωση σταμάτησε το 2003. Η φαινομενική επιφυλακτικότητα και αντίδραση της Ε.Ε. στα μεταλλαγμένα δεν έχει να κάνει ούτε με την μηδαμινή κοινωνική αποδοχή τους, ούτε βέβαια αφορά κάποια εκδήλωση μιας δήθεν οικολογικής ευαισθησίας. Ήταν συνέπεια του εμπορικού ανταγωνισμού με τις ΕΠΑ αλλά και αποτέλεσμα του γεγονότος ότι για πολύ καιρό η Ε.Ε. υπολειπόταν στο συγκεκριμένο τομέα έρευνας και τεχνολογίας σε σύγκριση με τους υπερατλαντικούς συμμάχους.

Σήμερα η Ε.Ε. πρωτοστατεί στον τομέα της βιοτεχνολογικής έρευνας ενώ πολλές εταιρείες με κορυφαία τη Bayer, κυριαρχούν στο χώρο. Σύμφωνα με τη Bionova (υπεύθυνη εκπρόσωπος στην Ελλάδα των εταιρειών βιοτεχνολογίας), μόνο στην ελληνική επικράτεια λειτουργούν 34 εργαστήρια και ερευνητικά κέντρα.

Στο Ιράκ, η επιβολή των ΓΤΟ έγινε απροκάλυπτα ως μέρος των βίαιων πολεμικών επιχειρήσεων, όπου στα πλαίσια της ανασυγκρότησης της χώρας το νέο σύνταγμα που συνέταξαν οι δυνάμεις των κατακτητών, δεν επιβάλει μόνο τους ΓΤΟ, αλλά και απαγορεύει τους παραδοσιακούς σπόρους και καλλιέργεια, μαζί και την παραδοσιακή αγροτική ζωή.

Οι θιασώτες της νέας γεωργικής επανίδρυσης επιχειρηματολογούν υπέρ των μεταλλαγμένων και ισχυρίζονται ότι παραδίδουν γι’ άλλη μια φορά λύσεις στο πρόβλημα της πείνας. Ταυτόχρονα, σαν ένα κακόγουστο αστείο, εξαίρουν την οικολογική διάστασή τους αφού όπως διατείνονται, θα περιοριστεί η χρήση των φυτοφαρμάκων(!!!) –που βέβαια οι ίδιοι πουλούσαν και προωθούσαν όλη την προηγούμενη περίοδο.

Μια νέα ευγονική αναπτύσσεται που χαρτογραφεί τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά και συμπεριφορές με βάση την αλληλουχία του DNA. Στην Ισλανδία όλοι οι κάτοικοι της χώρας έχουν καταθέσει το DNA τους σε ιδιωτική τράπεζα γενετικού υλικού, ενώ κατά καιρούς πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν θεσπίσει μέτρα γενετικού ελέγχου.

Εδώ στην Ελλάδα, πρόσφατη εισήγηση επιτροπής του υπουργείου δημόσιας τάξης προωθεί το φακέλωμα του DNA των πολιτών το οποίο θα αποσπάται στα αλκοτέστ οδηγών, στις εξακριβώσεις στοιχείων και τις προανακριτικές διαδικασίες!!!

Έτσι η μέθοδος του DNA παρόλο που παραμένει εξαιρετικά αναξιόπιστη χρησιμοποιείται σαν κριτήριο ενοχής με κορυφαίο παράδειγμα τον αντιτρομοκρατικό και τη σύλληψη των φερόμενων ως μελών της Ε.Ο.“17 Νοέμβρη”.

Στο ιδιωτικό μαιευτήριο “Μητέρα” πριν ένα χρόνο πολυτελές διαφημιστικό φυλλάδιο υποσχόταν έναντι αδράς αμοιβής τη φύλαξη βλαστοκυττάρων από τον πλακούντα των νεογέννητων σε κρυογονικά κέντρα στην Αμερική ώστε να χρησιμοποιηθούν στην ίαση ενδεχόμενης αυτοάνοσης ασθένειας. Είναι προφανές ότι στις υπερσύγχρονες βιοτεχνολογικές μεθόδους θεραπείας θα έχουν πρόσβαση μόνο οι εκλεκτοί…

Οι πανεπιστημιακοί έχουν απεκδυθεί πια τον επιστημονικό μανδύα αφού πολλοί από αυτούς είναι σημαίνοντα στελέχη των εταιρειών και συμμετέχουν στις έρευνές τους, ενώ μέσα στα πανεπιστήμια διεξάγεται πολύ σημαντικό μέρος της έρευνας χρηματοδοτούμενο από τις εταιρείες.

Μπροστά λοιπόν στο εύρος και την συσσώρευση των προβλημάτων, οι αναδιαρθρώσεις των καλλιεργειών προβάλλονται σαν πανάκεια από μια διευρυμένη γκάμα από παράσιτα που συμπεριλαμβάνει νεοφιλελεύθερους, τεχνοκράτες, παράγοντες της ΠΑΣΕΓΕΣ και εκπροσώπους της ρεφορμιστικής αριστεράς. Σύμφωνα με την υπόθεση αυτή, τη λύση στα προβλήματα της αγροτικής παραγωγής και τη συρρίκνωση του αγροτικού εισοδήματος θα τη δώσει η παραγωγή ποιοτικών και ανταγωνιστικών προϊόντων στη διεθνή αγορά. Αυτό βέβαια που σκόπιμα παραλείπουν είναι ότι ακριβώς αυτή η διεθνοποίηση της αγροτικής οικονομίας μέσω των συμφωνιών της GATT και των ντιρεκτίβων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και του ΔΝΤ έχει οδηγήσει στην παρούσα κατάσταση. Γιατί είναι αλήθεια ότι ο μικρός παραγωγός είτε στην Ευρώπη (ειδικά στις χώρες του Νότου), αλλά πολύ περισσότερο σ’ αυτές του Τρίτου Κόσμου, δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τις μεγάλες αγροτοεπιχειρήσεις με τα στελέχη τους, την πρόσβαση που αυτές έχουν στα κέντρα διανομής, την τεχνογνωσία αλλά και τις γενναίες χρηματοδοτήσεις που έχουν σχεδιαστεί ειδικά γι’ αυτές. Έτσι λοιπόν, δεν είναι τυχαίο ότι στο ελληνικό χώρο τα τελευταία είκοσι χρόνια ξεκληρίστηκαν 182.000 αγρότες ενώ 70.000 είναι υπερχρεωμένοι στην Αγροτική Τράπεζα. Ταυτόχρονα οι τάσεις συγκεντροποίησης της γης και της παραγωγής στα χέρια αγροτοτροφικών επιχειρήσεων και των μεγαλοαγροτών διαρκώς αυξάνεται. Ίσως γιαυτό λοιπόν, γνωρίζοντας όλα τα παραπάνω, η επίτροπος γεωργίας της Ε.Ε. να προτρέπει κυνικά τους αγρότες να προσανατολιστούν στην απόκτηση δεύτερης απασχόλησης.

Ο ιστορικός ρόλος του κράτους απέναντι στους αγρότες ήταν ανέκαθεν κηδεμονικός και χειραγωγικός κι αυτό δεν αφορούσε μονάχα τον σχεδιασμό και τη διαμόρφωση των όρων της αγροτικής παραγωγής και της οικονομίας. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 70 δεν υπήρχε ούτε ένας επίσημος αγροτικός σύλλογος ή συνδικαλιστικό όργανο των αγροτών.

Οι συνεταιρισμοί, παρά τις αγνές προθέσεις των πρώιμων οπαδών της ιδέας, ελάχιστα λειτούργησαν σαν όργανα αυτοβοήθειας των οικονομικά ασθενών προσώπων αλλά αντίθετα υπήρξαν ο δούρειος ίππος για τη διείσδυση του κεφαλαίου στη γεωργία. Οι ίδιες οι τράπεζες πριμοδότησαν τους συνεταιρισμούς, ενώ η ίδρυση της Αγροτικής Τράπεζας το 1927 θα καταστήσει το συνεταιριστικό κίνημα σαν βοηθητικό μηχανισμό της ΑΤΕ.

Η επιβολή των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών όπως και η εφαρμογή των hi-tech καλλιεργειών και η αυτοματοποίηση στην εκτροφή ζώων αποτελούν συστατικά στοιχεία της αναδιάρθρωσης της παραγωγής. Όλα αυτά εντάσσονται στο σχέδιο της διεθνοποίησης της αγροτικής οικονομίας και της απόλυτης υποταγής στις νόρμες του ΔΝΤ, του ΠΟΕ και των ΚΑΠ που οδηγούν τους αγρότες είτε στον αφανισμό είτε στην ολοκληρωτική εξάρτηση από τις πολυεθνικές και την τελική μετατροπή τους σε σύγχρονους κολίγους στην υπηρεσία των agrobussiness.

Με διαρκώς αυξανόμενους ρυθμούς διεθνώς, γίνεται πλέον μια ισχυρή συνιστώσα στην αναδιάρθρωση των καλλιεργειών και προτείνεται σαν βιώσιμη διέξοδος στους αγρότες. Παρά τα ευεργετικά αποτελέσματα που έχει στο περιβάλλον, η βιολογική γεωργία είναι ενταγμένη πλήρως στην οικονομία της αγοράς με μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους να δραστηριοποιούνται στην παραγωγή, την προώθηση και τη διάθεση αυτών των προϊόντων. Αποτελεί την αξιοποίηση από την πλευρά του καπιταλισμού εναλλακτικών κινήσεων που ξεκίνησαν στη δεκαετία του 60 και που εκφυλίστηκαν στη συνέχεια σε μια μόδα υγιεινισμού.

Η βιολογική γεωργία σήμερα διέπεται από μεγάλο πλήθος γραφειοκρατικών διεκπεραιώσεων, ελέγχων, και από υψηλό κόστος παραγωγής (πανάκριβα σκευάσματα που μάλιστα προωθούν οι ίδιοι κολοσσοί, όπως για παράδειγμα η Bayer). Όλα αυτά συντελούνται υπό την εποπτεία των πιστοποιητικών οργανισμών που πολύ συχνά είναι και οι έμποροι στους οποίους οι βιοκαλλιεργητές διαθέτουν την παραγωγή τους, συνθέτοντας έτσι ένα ποικίλο πλέγμα εξαρτήσεων εις βάρος των παραγωγών.

Στο καινούριο τοπίο που διαμορφώνεται με τα μεταλλαγμένα, ήδη αποφασίστηκε να αναγνωριστούν ως βιολογικά προϊόντα αυτά που έχουν επιμολυνθεί μέχρι και 0,9% από ΓΤΟ κάτι που ισχύει και για τα συμβατικά προϊόντα χωρίς ιδιαίτερη σήμανση.

Η αντίσταση στα μεταλλαγμένα δεν μπορεί παρά να αντιπαλεύει στο σύνολό της την αγροτική αναδιάρθρωση και οπωσδήποτε πρέπει να συνδέεται και να τροφοδοτείται από την παρουσία ενός ισχυρού αγροτικού κινήματος που θα καταφέρει ν’ απεγκλωβιστεί από το περιθώριο στο οποίο το έχουν οδηγήσει οι κομματάρχες κι οι αγροτοπατέρες σήμερα.