Κλιματική αλλαγή, σε μια στείρα, ουδέτερη επιστημονική γλώσσα που θα μπορούσε να αναφέρεται και σε κάποια φυσική διαδικασία, ονομάζεται το αποτέλεσμα που έχει πάνω στη ζωή της γης η συστηματική καταστροφή της, προερχόμενη από την καπιταλιστική λεηλασία των φυσικών πόρων και των ανθρώπινων κοινωνιών. Το αποτέλεσμα των τελευταίων δύο αιώνων κυριαρχίας ενός πολιτικο-οικονομικού συστήματος, που με όπλα του τη βιομηχανική ανάπτυξη, την τεχνολογία και την επιβολή ενός εξοντωτικού για τον άνθρωπο και τη φύση μοντέλου παραγωγής και κατανάλωσης με άξονα τον ανταγωνισμό και την κερδοφορία συνεχίζει να σκορπά το θάνατο και την εξαθλίωση στις ανθρώπινες κοινωνίες, την άγρια εκμετάλλευση, τη μόλυνση και την καταστροφή της γης, του αέρα, των νερών, των δασών.

Τα κυρίαρχα ιδεολογήματα του κρατικού-καπιταλιστικού συστήματος -ενός συστήματος που βασίζεται στην εξουσία του ανθρώπου πάνω στον άνθρωπο και τη φύση- περί της προόδου και της ανάπτυξης, ενδύουν τη βίαιη εξέλιξη του σύγχρονου κόσμου σε ένα ολοένα και πιο πνιγηρό τεχνητό περιβάλλον όπου τα βιομηχανικά-μητροπολιτικά αστικά τοπία καταβροχθίζουν τα πάντα, τα δάση αποψιλώνονται και πυρπολούνται, η γη, ο αέρας και τα νερά μολύνονται, ο φυσικός κόσμος εμπορευματοποιείται, λεηλατείται και καταστρέφεται. Ένα περιβάλλον όπου κάθε μορφή ζωής ασφυκτιά, δηλητηριασμένη, κυριολεκτικά και μεταφορικά, από τα καύσιμα που τροφοδοτούν τις μηχανές της ανάπτυξης, της παραγωγής και της κατανάλωσης.

Με όχημα την αφαίμαξη και την απαξίωση του ανθρώπου και του φυσικού πλούτου της γης που μετατράπηκαν σε καύσιμη ύλη για την εδραίωση του πολιτισμού της ταξικής ανισότητας και της κοινωνικής καταπίεσης, το κράτος και ο καπιταλισμός σύρουν την ανθρωπότητα σε μια εποχή όπου οι βίαιες αλλαγές που έχουν προκληθεί στο κλίμα της γης απειλούν ριζικά τη δυνατότητα επιβίωσης εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, και οδηγούν στην εξαφάνιση εκατοντάδες χιλιάδες είδη ζώων και φυτών.

Σήμερα λοιπόν, τα στοιχεία μιλούν για δραστικές αλλαγές που έχουν σημειωθεί στη σύνθεση της ατμόσφαιρας, στη μέση παγκόσμια θερμοκρασία και στις συνθήκες των ωκεανών. Η αύξηση των "αερίων του θερμοκηπίου", του διοξειδίου του άνθρακα, του μεθανίου και του οξειδίου του αζώτου, ως αποτέλεσμα της ρύπανσης της ατμόσφαιρας από τη βαριά βιομηχανία, την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τις μεταφορές, όπου χρησιμοποιούνται τα ορυκτά καύσιμα, αλλά και της εντατικοποιημένης γεωργίας, είναι δραματική σε σύγκριση με το 1750, αγγίζοντας σχεδόν τα διπλάσια από τα φυσικά όρια των τελευταίων 650.000 ετών! Συγκεκριμένα, η συγκέντρωση μολυσματικών αερίων έχει αυξηθεί κατά 36% περισσότερο απ' ό,τι ήταν πριν από τη βιομηχανική “επανάσταση”, ενώ τα ποσοστά μεθανίου που εκλύονται από τα σκουπίδια και τα ορυκτά καύσιμα έχουν αυξηθεί κατά 250% συγκριτικά με την προ-βιομηχανική περίοδο.

Στο διάστημα του τελευταίου αιώνα υπολογίζεται αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 0,74 °C, με επιτάχυνση του ρυθμού αυτής της αλλαγής τα τελευταία 50 χρόνια, ενώ θεωρείται ότι η μέση θερμοκρασία θα αυξηθεί έως και 5,5 βαθμούς μέχρι το 2100, αν συνεχιστούν οι ίδιοι ρυθμοί καπιταλιστικής ανάπτυξης. (Ενδεικτικό για τη σημασία μιας αύξησης αυτής της τάξης είναι το γεγονός ότι την εποχή των παγετώνων, πριν από εκατομμύρια χρόνια, η μέση θερμοκρασία του πλανήτη ήταν μόλις 4 με 5 βαθμούς χαμηλότερη).

Στις αιτίες που προκαλούν την επιδείνωση του "φαινομένου του θερμοκηπίου", όπου αυξανόμενες ποσότητες θερμότητας εγκλωβίζονται πάνω από τη γη αντί να διαρρέουν στο διάστημα, πρέπει να συνυπολογίζεται, εκτός από την εκπομπή των ρύπων ο συστηματικός αφανισμός των δασών, και ιδιαίτερα των τροπικών, που έχουν την ικανότητα να απορροφούν μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα, και τα οποία καταστρέφονται από την υλοτόμηση, αποτεφρώνονται μαζικά σε πυρκαγιές και αποψιλώνονται είτε για την επέκταση αναπτυξιακών σχεδίων είτε για να αντικατασταθούν από ζώνες ελεγχόμενης καλλιέργειας.

Το λιώσιμο των πολικών πάγων και των αλπικών παγετώνων, τα ακραία φαινόμενα ξηρασίας ή πλημμυρών σε εκτεταμένες περιοχές του πλανήτη, με την ερημοποίηση να ναρκοθετεί τη δυνατότητα επιβίωσης εκατομμυρίων ανθρώπων και έντονα καιρικά φαινόμενα να οδηγούν σε μαζικούς εκτοπισμούς πληθυσμών, η συρρίκνωση της βιοποικιλότητας και η ραγδαία εξαφάνιση πλήθους ζωικών ειδών είναι ορισμένες μόνο από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Μιας αλλαγής που συμβαίνει ήδη και που οι τραγικές επιπτώσεις της διαγράφονται ξεκάθαρα στον ορίζοντα, ακόμα και αν οι συνολικές της συνέπειες στα οικοσυστήματα του πλανήτη είναι αδύνατον να προβλεφθούν με ακρίβεια.

Η κλιματική αλλαγή, ενώ αφορά το σύνολο της ζωής πάνω στον πλανήτη, πλήττει κυρίως, και θα συνεχίσει να πλήττει, με εξαιρετική βιαιότητα τους απόκληρους του παγκόσμιου χάρτη. Εκείνες δηλαδή τις κοινωνίες στις οποίες δεν υπάρχουν ή δεν προβλέπονται τα μέσα για να αντιμετωπιστούν τα ακραία φαινόμενα ή όπου η ζωή κοστολογείται λιγότερο στην ιεραρχία της θεσμισμένης κοινωνικής, ταξικής και φυλετικής ανισότητας, είτε αυτό αφορά τον λεγόμενο τρίτο κόσμο στο Μπαγκλαντές, όπου πρόσφατα έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 2.500 άνθρωποι και 3 εκατομμύρια έμειναν άστεγοι μετά το φονικό πέρασμα του κυκλώνα Σιντρ, είτε τους φτωχούς της Νέας Ορλεάνης, οπού μετά τον τυφώνα Κατρίνα όσοι επέζησαν γνώρισαν την επιβολή ενός στρατιωτικού τύπου καθεστώτος έκτακτης ανάγκης, βγαλμένου από το ζοφερό μέλλον, που ενεργοποιήθηκε για να "αντιμετωπίσει" τις συνέπειες της καταστροφής.

Ενώ είναι φανερό ότι η γενικευμένη λεηλασία και η καταστροφή του φυσικού κόσμου που περιγράφουμε συνήθως ως περιβαλλοντική κρίση έχει την αιτία της όχι σε τυχόν παραλείψεις ή παρεκτροπές του όλου πολιτικοοικονομικού συστήματος αλλά στην ίδια του τη φύση, εχθρική, επιθετική και καταστροφική προς το φυσικό περιβάλλον και τον ίδιο τον άνθρωπο, με άξονα το κέρδος και τον έλεγχο πάνω σε κάθε μορφή ζωής, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια πραγματικότητα στην οποία το ίδιο το σύστημα εμφανίζεται ως … η "λύση" στο πρόβλημα. Σύμφωνα με αυτή τη διαστρεβλωμένη εικόνα, τα "προβλήματα" που γεννά ο καπιταλισμός φέρεται ότι θα επουλώσει ο "πράσινος καπιταλισμός" και η καταστροφική ανάπτυξη θα αντικατασταθεί από την "αειφόρο".

Η χαρακτηριστικότερη θεσμική έκφραση σε αυτή την κατεύθυνση είναι το Πρωτόκολλο του Κιότο, ένα σύνολο μέτρων για τη μείωση των βιομηχανικών ρύπων και της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, που στην ουσία, παρόλο που από χώρες όπως οι ΗΠΑ δεν γίνεται καν αποδεκτό, εγκαινιάζει μια νέα εποχή ιδιωτικοποίησης και ελέγχου ακόμα και της ατμόσφαιρας! Γεννώντας νέες μορφές αποικοκρατίας, όπως καταγγέλλουν ακτιβιστές από τον τρίτο κόσμο που αγωνίζονται ενάντια στις κλιματικές αλλαγές, και βαθαίνοντας το χάσμα της ανισότητας ανάμεσα στον αναπτυγμένο βορρά και τον εξαθλιωμένο νότο, το Πρωτόκολλο του Κιότο εισάγει, ως οικονομικά κίνητρα για τα βιομηχανοποιημένα κράτη, δικαιώματα ιδιοκτησίας πάνω στην ατμόσφαιρα, το εμπόριο ρύπων και τους "μηχανισμούς καθαρής ανάπτυξης", τοποθετώντας απλά τη μόλυνση στο πεδίο της ελεύθερης αγοράς. Έτσι είναι φτηνότερο να μεταφέρονται οι ρυπογόνες βιομηχανίες στον τρίτο κόσμο, ενώ οι βιομηχανοποιημένες χώρες μπορούν να αγοράζουν επιπλέον δικαιώματα ρύπανσης, είτε άμεσα είτε πουλώντας "καθαρή" τεχνολογία.

Συμπληρώνοντας το μύθο της σωτηρίας του πλανήτη από το ίδιο το σύστημα που τον καταστρέφει, αναπτύσσεται η φιλολογία περί "ατομικής ευθύνης", όπως προπαγανδίζεται είτε από τις ίδιες τις πολυεθνικές εταιρίες και από κρατικούς φορείς είτε από τις νέες μορφές διαμεσολάβησης και χειραγώγησης, τις διάφορες ΜΚΟ και τους εκπροσώπους της λεγόμενης Κοινωνίας των Πολιτών, μεταφέροντας την ευθύνη και τη λύση του προβλήματος σε ένα μοριακό επίπεδο. Έτσι, όπως μας πληροφορούν πλήθος διαφημίσεων, αρκεί ο/η καθένας/μία μας να ανακυκλώνει τα σκουπίδια του/της στους κατάλληλους κάδους, να εξοικονομεί ενέργεια και στο μέλλον ίσως να αποκτήσει υβριδικά "καθαρά" αυτοκίνητα. Στο εμπόριο οικολογικής ευαισθησίας και στο βωμό της συντήρησης ψευδαισθήσεων που τελικά εναποθέτουν το μέλλον στα χέρια των αφεντικών, όλα επιτρέπονται, αρκεί να μην αμφισβητήσει κανείς τις ίδιες τις αιτίες της καταστροφής και της λεηλασίας του φυσικού περιβάλλοντος: το κρατικό-καπιταλιστικό σύστημα, τους θεσμούς και τα αναπτυξιακά σχέδιά του.

Για μας, η μόνη δυνατή απάντηση στα αδιέξοδα που γεννά το κράτος και ο καπιταλισμός, καταστρέφοντας και λεηλατώντας τη φύση και τις ανθρώπινες κοινωνίες, δεν μπορεί να βρίσκεται ούτε στην παραίτηση μπροστά στο μέγεθος όσων διακυβεύονται, ούτε στην αναζήτηση "εναλλακτικών" λύσεων που θα εξωραΐσουν το ίδιο το σύστημα, αλλά στην ανατροπή και την καταστροφή του. Και μεταξύ άλλων, μερικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση μπορούν να αποτελούν οι κοινωνικές αντιστάσεις που ξεπηδούν αυθόρμητα για την προάσπιση των βουνών, των δασών, των ποταμών, των λιμνών, των ακτών, της άγριας ζωής του φυσικού κόσμου και των τοπικών κοινοτήτων που υφίστανται την επέλαση της καταστροφής στο όνομα της ανάπτυξης. Όπως επίσης και οι κοινωνικές αντιστάσεις που ξεπηδούν για την προάσπιση των ελεύθερων χώρων μέσα στις καπιταλιστικές μητροπόλεις όπου σχεδιάζεται η αναπτυξιακή λαίλαπα, η οποία μέσα στο αστικό τοπίο παίρνει τη μορφή της ανάπλασης και του ελέγχου.