CIRCO METROPOLITANO Ένα δρώμενο ενάντια στην Ολυμπιάδα Μια παρέλαση ενάντια στην "ασφάλεια" Ένα θεατρικό σφηνάκι
H παρέλαση ενάντια στην “ασφάλεια” Τα τούβλα του πεζόδρομου στοιχισμένες πέτρες που πατάς Τα τούβλα του πεζόδρομου άτακτες πέτρες που πετάς Όλα έχουν να κάνουν από τον τρόπο που κοιτάς Όταν συναντηθήκαμε τον Σεπτέμβρη του 2004, ένα μήνα σχεδόν μετά την τελευταία παρουσίαση του δρώμενου, αναρωτηθήκαμε αν θα αποχαιρετούσαμε οριστικά το Circo Metropoiltano μπαίνοντας σε μια άλλου ύφους και περιεχομένου περιπέτεια. Εξετάζοντας αυτή την εκδοχή, παρατηρήσαμε πως το CM εξακολουθεί να είναι ζωντανό αφού οι πρωταγωνιστές του και ο ρόλος τους κάθε άλλο παρά ακυρώνονταν με το τέλος της Ολυμπιάδας. Έτσι, είδαμε να απλώνεται μπροστά μας η δυνατότητα εξέλιξης και εμπλουτισμού της ιδέας του CM. Με την επιθυμία να βγούμε το συντομότερο ξανά στο δρόμο αποφασίσαμε να πραγματοποιήσουμε μια παρέλαση, αυτή τη φορά, ενάντια στην “ασφάλεια”: την ιδεολογική ομπρέλα των αφεντικών για τη στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας, την ένταση της τρομοκρατίας τους και τη φίμωση κάθε φωνής αντίστασης. Οι παρελάσεις ήταν ένα εξαιρετικά ζωντανό κομμάτι των εμφανίσεων του καλοκαιριού που όμως βασίζονταν κυρίως στον αυτοσχεδιασμό. Αναρωτηθήκαμε ποια θα ήταν η μορφή της παρέλασης με μια οργανωμένη δομή και έτσι προέκυψε καταρχήν το στοιχείο του ρυθμού με τη μορφή ενός μουσικού: ψηλό μαύρο καπέλο με κόκκινη κορδέλα, μαύρο κοστούμι με χρυσά σιρίτια και επωμίδες, μια εντυπωσιακή κόκκινη μπότα (τύμπανο) περασμένη στους ώμους με το σήμα κατατεθέν του CM, στριφτό ζωγραφιστό μουστάκι και κόκκινα μάγουλα, ένας σωστός μουσικός μπάντας. Το στήσιμο και η σοβαρότητά του αναδείκνυαν μεγαλοπρεπώς τη γελοιότητα των “επισήμων” που θα παρέλαυναν μαζί του. Το στοιχείο του ρυθμού μας έφερε τη μελωδία, η μελωδία μετέτρεψε το στοιχείο του λόγου σε στίχο και έτσι γεννήθηκε και το τραγούδι. Το μουντό πρωινό της 19ης Δεκέμβρη που ο ουρανός μας απειλεί με βροχή, η παρέα του πολιτικού, της επιχειρηματία, του μυστικού πράκτορα, της κάμερας και του μουσικού ξεκινάει από τον ηλεκτρικό σταθμό του Θησείου μια βόλτα στον πεζόδρομο της Αποστόλου Παύλου. Με ένα πορτοκαλί μπαλόνι που σαν άλλο ζέπελιν εποπτεύει το χώρο από ψηλά, με οδηγό τα ρυθμικά χτυπήματα της μπότας, με τα πολύχρωμα κοστούμια και το έντονο μακιγιάζ, ο θίασος βγαίνει ξανά στο δρόμο εν μέσω της εορταστικής ατμόσφαιρας των Χριστουγέννων για να διατυμπανίσει: “Το τσίρκο των αφεντικών σας εύχεται χρόνια πολλά, με περισσότερη ησυχία, περισσότερη τάξη, περισσότερη ασφάλεια!”. Ο πολιτικός, η επιχειρηματίας, ο μυστικός πράκτορας και η κάμερα, έχοντας ο καθένας από ένα δικό του ρυθμικό και μελωδικό moto που εναλλάσσεται με πρόζα από το “κείμενο” του δρώμενου του καλοκαιριού, διαλαλούν τη συνεισφορά τους στην εδραίωση της ησυχίας, της τάξης και της ασφάλειας. Στο μέσον και στο τέλος της διαδρομής, οι πρωταγωνιστές κρατώντας μαύρα ψαλτήρια, που στο εξώφυλλό τους διαβάζει κανείς το χρυσό και καλλιγραφημένο τρίπτυχο “ησυχία, τάξη, ασφάλεια”, τραγουδούν με ευλάβεια στο ρυθμό του Μικρού Τυμπανιστή: Λευκά κελιά, φόβος, τρομοκρατία συνήθεις ύποπτοι, τεχνολογία παρακολούθηση, χαρτογραφήσεις φακέλωμα, εγκλεισμός, βασανιστήρια, δικαστήρια, κρατητήρια έλεγχος, φώτα, αστυνομοκρατία, ασφυξία, ασφυξία ασύμμετρη απειλή οι μετανάστες παγίδες-σύνορα, νεκροί εργάτες κοινωνική ύπνωση, ευημερία υποταγή, σιωπή, συνενοχή, ένοχοι, ένοχοι προληπτική καταστολή και φόβος, τρομονόμος, τρομονόμος η ανεξάρτητη δικαιοσύνη τρομοθεσμοί, συλλογική ευθύνη εκδόσεις ύποπτων και συμφωνίες διεθνείς μυστικές υπηρεσίες, σκευωρίες, σκευωρίες, αθώοι-ένοχοι, στρατοδικεία, τιμωρία, τιμωρία εκκαθαριστικές επιχειρήσεις μπλόκα, τυχαίες εκπυρσοκροτήσεις μηδενική ανοχή, δολοφονίες ασφάλεια, ρουφιανιά, δημοκρατία, ησυχία, ασφυξία τάξη ασφάλεια και ησυχία, ησυχία, ησυχία Κάποιοι από τους περαστικούς και τους θαμώνες του πεζόδρομου μπαίνουν στο νόημα αμέσως και μας ενθαρρύνουν. Άλλοι εντυπωσιάζονται από την παρουσία μας και μας πλησιάζουν χαμογελώντας μέχρι που καταλαβαίνουν περί τίνος πρόκειται και φροντίζουν να απομακρυνθούν διακριτικά. Κάποιοι άλλοι κοιτάζοντάς μας μηχανικά συνεχίζουν τον περίπατό τους. Η παρουσία 30 περίπου συντρόφων σε όλη τη διάρκεια της παρέλασης είναι ιδιαίτερα σημαντική και ενθαρρυντική. Κι αυτή τη φορά δε λείπουν τα αυτοσχεδιαστικά παιχνίδια με τον κόσμο. Μια μεσόκοπη γυναίκα που ανηφορίζει τον πεζόδρομο μας πλησιάζει κατενθουσιασμένη έχοντας διακρίνει από μακριά το μπαλόνι που γράφει με μεγάλα γράμματα: ησυχία, τάξη, ασφάλεια. Παρερμηνεύοντας προφανώς την πρόθεσή μας, μας λέει με την αυθάδεια που έχουν αποκτήσει οι ρουφιάνοι υπό την αιγίδα του αστυνομικού κράτους: “Mπράβο, μπράβο παιδιά! Έτσι να τα λέτε! Μας έχουν φάει οι ξένοι! Θέλουμε περισσότερη αστυνομία! Αστυνομία θέλουμε, αστυνομία!” Εμείς αλλάζουμε για λίγο κατεύθυνση και αρχίζουμε να την ακολουθούμε: “Θέλετε αστυνομία; Πολλή αστυνομία;”, “Ναι! Ναι!” απαντάει αυτή. “Πάρα πολλή;”, “Ναι” λέει αυτή χωρίς να σταματά να μας κοιτάξει. Η κάμερα αρχίζει να ουρλιάζει από πάνω της: “Να σας βάλει κάτω να σας πατήσει τα λαρύγγια; Να σας πιεί το αίμα;”. Η γυναίκα δεν απαντάει και απομακρύνεται βιαστικά. Ο κόσμος που παρακολουθεί γελάει. Στον αντίποδα αυτής της κωμικοτραγικής αντίδρασης, έρχεται το περιεχόμενο ενός mail που λάβαμε την επόμενη μέρα της παρέλασης: Γεια σας παιδιά! Ήθελα απλώς να σας στείλω τα συγχαρητήριά μου! Χθες είχα την τύχη να σας πετύχω στο Θησείο και πραγματικά το χάρηκα! Χάρηκα που είδα ότι υπάρχουν ακόμα άτομα που μάχονται κατά εικόνων και καταστάσεων που δυστυχώς περνούν απαρατήρητα στην κοινωνία μας, και το καλύτερο είναι ότι χρησιμοποιείτε την καλλιτεχνική έκφραση για να το επιτύχετε! Με αγγίξατε και ξέρω ότι δεν είμαι ο μόνος! Συνεχίστε να μας ταρακουνάτε! Μας αρέσει! Με εκτίμηση! Σ. “Δεν υπάρχει μποτιλιάρισμα πιο σκληρό από αυτό που δημιουργεί η απατηλή απουσία αυτοκινήτων (νίκη οικολογική!) από τους πεζόδρομους (…). Αλλά, αν τα σώματα των ηθοποιών είναι εκεί, εάν βρίσκεται εκεί ο μίμος, εάν η μαριονέτα είναι παρούσα, εάν παίζουν εκεί οι καλλιτέχνες του δρόμου με τη μουσική στα 4 ντεσιμπέλ, ο πεζόδρομος ανοίγεται στη δαιμονική του διάσταση και η επιφάνειά του, η αποκλεισμένη από την κυκλοφορία υπό την εντολή ενός κοινοτικού διατάγματος ή την προστυχιά του εμπορίου, γίνεται μια ψυχή που μάχεται να γίνει η ψυχή του ανθρώπου του θεάτρου που πιέζεται με την πλάτη στον τοίχο να πολεμήσει όλους τους τοίχους, να διαλύσει τον μύθο του χώρου του αποσπασμένου από την κυκλοφορία βάσει απαγόρευσης μέσα σε ένα θραύσμα τραγικής αλήθειας που ξαναβρίσκεται, λουλούδι ή τριαντάφυλλο που σκάζει ανάμεσα στα προσωρινά αφοπλισμένα εκρηκτικά.” Guido Cetonetti φωτογραφίες από την παρέλαση ενάντια στην "ασφάλεια", Θησείο 19/12/04   ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΔΡΩΜΕΝΟ: CIRCO METROPOLITANO "Θα γίνουμε η χώρα με τη μεγαλύτερη ασφάλεια στον κόσμο. Θα είμαστε οι πρώτοι! Τροχιές δορυφόρων και ζέπελιν πάνω από τη γη. Κάθε κίνηση ελέγχεται. Νιώθεις την ασφάλεια που σε τυλίγει σφιχτά;" Ο μυστικός πράκτορας του τσίρκου Ζούμε σε μια εποχή που το ιδεολόγημα της "ασφάλειας" αποτελεί το κατεξοχήν όπλο στα χέρια των αφεντικών για τη διασφάλιση της πολιτικής και οικονομικής κυριαρχίας τους. Μια εποχή όπου οι τρομονόμοι και τα ειδικά δικαστήρια, τα βασανιστήρια και οι εξοντωτικές συνθήκες κράτησης στα "λευκά" κελιά της δημοκρατίας δεν αποτελούν μια μεμονωμένη πραγματικότητα, αλλά την πιο σκοτεινή πλευρά μιας "κοινωνίας"-φυλακής· μιας φυλακής που τα τείχη της γίνονται ορατά μέσα από τη διαρκή παρουσία ενός αστυνομικού στρατού κατοχής στην πόλη, την καταστολή κάθε αντίστασης, την ηλεκτρονική παρακολούθηση κάθε δημόσιου χώρου, τα μαζικά πογκρόμ και τις δολοφονίες μεταναστών, τα καθημερινά εργατικά "ατυχήματα" στα κάτεργα της μισθωτής σκλαβιάς. Όμως αυτή η εφιαλτική πραγματικότητα δεν αποτελεί παρά την πιο ορατή απόδειξη ότι "ο βασιλιάς είναι γυμνός", ότι οι σύγχρονοι βασιλιάδες είναι απογυμνωμένοι από κάθε άλλο μέσο για την εξασφάλιση του πλούτου και της ευημερίας τους εκτός από εκείνο της καταστολής και της τρομοκράτησης. Είναι η επιθυμία μας να καυτηριάσουμε αυτήν ακριβώς την πραγματικότητα που διαπνέει τη σημερινή παρέμβασή μας στον δρόμο. Αξιοποιώντας την ευκαιρία της μεταμόρφωσης που προσφέρει το θέατρο, δημιουργήσαμε ένα δρώμενο με πρωταγωνιστές έναν πολιτικό, έναν επιχειρηματία, έναν μυστικό πράκτορα, μια κάμερα, προσδίδοντάς τους τη διάσταση σατανικών αλλά αξιοθρήνητων παλιάτσων. Στο Circo Metropolitano "ζωντανεύει" ένα τμήμα από το στρατόπεδο των σύγχρονων τυράννων για να χορέψει στους ρυθμούς της κριτικής μας διάθεσης. Είναι μια ευκαιρία να για να κοιτάξουμε πίσω από την εικόνα της ισχύος που αλλαζονικά επιδεικνύουν τα αφεντικά, εκεί που επικρατεί η εξουσιοφρένεια και ο φόβος. Είναι ένα νεύμα που γυρεύει να προκαλέσει το γέλιο απέναντι στις αγωνίες της εξουσίας, τη χλεύη απέναντι στη φαινομενική της δύναμη πίσω από την οποία κρύβεται η τρομακτική αδυναμία της. Το δικό μας τσίρκο είναι ένας τόπος που διατρέχεται από την επιθυμία για οριστική απαλλαγή από κάθε πολιτικό, επιχειρηματία, πράκτορα, κάμερα. Για έναν ελεύθερο κόσμο χωρίς κράτη, φυλακές και σύνορα, χωρίς καταπίεση και εκμετάλλευση. Το Circo Metropolitano γεννήθηκε με τη μορφή ενός δρώμενου ενάντια στην Ολυμπιάδα και παρουσιάστηκε το καλοκαίρι του 2004 στην κατάληψη της Λέλας Καραγιάννη 37 στην Κυψέλη, σε πλατείες της Αθήνας και στον Βόλο. Σήμερα ξαναβγαίνει στον δρόμο με τη μορφή μιας "παρέλασης" ενάντια στην "ασφάλεια". Ενάντια στην κυρίαρχη μορφή της τέχνης ως καταπραϋντικού στη διάχυτη κοινωνική ασφυξία, αναζητούμε το νόημα και τη δυναμική του δημόσιου χαρακτήρα της θεατρικής πράξης. Ανταγωνιζόμενοι τη λογική της εξατομίκευσης και της απομόνωσης, κινούμαστε στους δρόμους της μητρόπολης αναγνωρίζοντας την πραγματική ζωή σε κάθε σημείο αναφοράς που προωθεί τη συλλογικοποίηση της αντίστασης. Το Circo Metropolitano φτιάχτηκε για να εκθέσει τους πρωταγωνιστές του στον δρόμο. Εκεί όπου δεν υπάρχουν "καθώς πρέπει" θεατές. Εκεί όπου όλα είναι δημόσια. Εκεί όπου σήμερα αλωνίζουν οι αστυνομικές περίπολοι, ακριβώς γιατί εκεί δημιουργούνται εκρηκτικά γεγονότα, εκεί εκφράζονται και διαχέονται οι αντισυναινετικές διαθέσεις. ΤΟ ΤΣΙΡΚΟ ΤΩΝ ΑΦΕΝΤΙΚΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟΝ ΣΚΟΥΠΙΔΟΝΤΕΝΕΚΕ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΝΑ ΔΙΑΤΑΡΑΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΗΣΥΧΙΑ ΤΟΥΣ ΝΑ ΔΙΑΡΡΗΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΣ ΝΑ ΥΠΟΝΟΜΕΥΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΟΥΣ 19 Δεκέμβρη 2004 Θεατρικός κύκλος Ανάπλους