ΜΑΥΡΗ ΣΗΜΑΙΑ, Αναρχικό Δελτίο Αντιπληροφόρησης και Δράσης νο 63, Ιούνης 2012

Για το σύγχρονο κυνήγι μαγισσών

«Το σώμα για τις γυναίκες στην καπιταλιστική κοινωνία έχει γίνει ό,τι το εργοστάσιο για τους άνδρες μισθωτούς εργάτες: το κύριο πεδίο της εκμετάλλευσής τους...»¹
Σ. Φεντερίτσι

Σύμφωνα με τη συγγραφέα του βιβλίου «Ο Κάλιμπαν και η Μάγισσα» που πραγματεύεται το κυνήγι των μαγισσών το μεσαίωνα, η εξόντωση ενός μέρους του φτωχού πληθυσμού και η πειθάρχηση των υπολοίπων μπροστά στη θέα της πυράς ήταν προϋπόθεση για την «αντεπανάσταση του καπιταλισμού». Μια αντεπανάσταση που μετέτρεψε «την Ευρώπη (και μια στιγμή μετά τις αποικίες) σε ένα τεράστιο στρατόπεδο συγκεντρώσεως: περιφράξεις, κυνήγι των μαγισσών, μαζικοί απαγχονισμοί των πεινασμένων, το σημάδεμα, το μαστίγωμα και η φυλάκιση πλανήτων και ζητιάνων στα νεοδημιουργημένα άσυλα υποχρεωτικής εργασίας, εξόντωση των ιθαγενών πληθυσμών του Νέου Κόσμου στις φυτείες και στα ορυχεία και τα πρώτα καράβια με σκλάβους από την Αφρική στον ορίζοντα».² Η Φεντερίτσι επισημαίνει ότι ανάλογη διαδικασία επαναλαμβάνεται σε περιόδους αναπροσαρμογής του συστήματος, όπως είναι η σημερινή κρίση. Επιπλέον, υπογραμμίζει μια εξίσου σημαντική διάσταση: εκείνη της βίας κατά των γυναικών ως εργαλείο ταξικής διαίρεσης. [Στα τέλη του 15ου αιώνα] «έγιναν προσπάθειες εκ μέρους των πολιτικών αρχών να προσεταιριστούν τους νεότερους και πιο ατίθασους εργάτες μέσω μιας αισχρής πολιτικής σχετικά με τα φύλα, η οποία τους επέτρεπε το ελεύθερο σεξ και μετέτρεπε τον ταξικό ανταγωνισμό σε ανταγωνισμό ενάντια στις προλετάριες. [...] Στη Γαλλία οι τοπικές αρχές στην πραγματικότητα αποποινικοποίησαν το βιασμό, με τον όρο ότι τα θύματα ήταν γυναίκες της κατώτερης τάξης. [...] Τα αποτελέσματα ήταν καταστροφικά για το σύνολο των εργατών και εργατριών, καθώς ο βιασμός των φτωχών γυναικών με τις ευλογίες του κράτους υπονόμευσε την ταξική αλληλεγγύη που είχε επιτευχθεί κατά τον αντιφεουδαρχικό αγώνα».³

Σήμερα, στη θέση των «μαγισσών» τοποθετούνται οι οροθετικές εκδιδόμενες γυναίκες, και όχι μόνο: οι μετανάστες, οι πρόσφυγες, οι άστεγοι, οι άνεργοι, οι ασθενείς, οι χρήστες ναρκωτικών, οι φτωχοί... Σε συνθήκες γενικευμένης πολιτικής, οικονομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής κρίσης, ολόκληρες κοινωνικές ομάδες οδηγούνται από τις επίσημες κρατικές πολιτικές στον αποκλεισμό, την ανέχεια και την εξαθλίωση, και αλέθονται στις μυλόπετρες της καπιταλιστικής μηχανής. Και σαν να μην έφτανε αυτό, στη συνέχεια βαφτίζονται «απειλές» (για τη δημόσια υγεία, για τη δημόσια ασφάλεια κ.ο.κ.) μέσα από την κρατική προπαγάνδα, από εκείνους που λεηλάτησαν τη ζωή τους, ώστε να εξοστρακιστούν ως παρίες και να αντιμετωπιστούν κατασταλτικά ως εγκληματίες. Για να ενοχοποιηθούν εκείνοι για όσα υφίστανται, να στοχοποιηθούν οι πιο αδύναμοι, να μετατραπούν σε σάκο του μποξ για μια κοινωνία που ασφυκτιά στα δεσμά τής ολοένα αγριότερης εκμετάλλευσης και καταπίεσης, να επικρατήσει ο κοινωνικός κανιβαλισμός σε βάρος της ταξικής αλληλεγγύης. Με λίγα λόγια, τα αφεντικά δείχνουν κατάμουτρα στην κοινωνία τι την περιμένει στο ρόλο του θύματος που, έτσι κι αλλιώς, της επιφυλάσσουν, και της ζητούν να συνταχθεί με τον θύτη.

Στην υπόθεση των οροθετικών εκδιδόμενων γυναικών που προφυλακίστηκαν, βλέπουμε ένα έγκλημα σε δύο πράξεις. Τη σεξουαλική εκμετάλλευση και κακοποίησή τους επί πληρωμή και στη συνέχεια τη διαχείριση του ζητήματος και την ποινικοποίησή τους. Έγκλημα είναι το καπιταλιστικό σύστημα που εξαναγκάζει γυναίκες να πουλούν το σώμα τους για να ζήσουν. Έγκλημα είναι η πατριαρχία, η σεξιστική προπαγάνδα που υποστηρίζει την κατωτερότητα της γυναίκας, γεννώντας ή απενοχοποιώντας εξουσιαστικές συμπεριφορές εναντίον της, είναι η υποτίμηση και η εμπορευμοτοποίηση του γυναικείου σώματος, και η μετατροπή του σε αντικείμενο σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Σε αυτή την υπόθεση, το καταρχήν έγκλημα είναι η εξώθηση στην πορνεία εξαθλιωμένων γυναικών, ορισμένων εξ αυτών τοξικοεξαρτημένων ή/και άστεγων, ως έσχατο μέσο επιβίωσης, εξασφάλισης τροφής ή της δόσης τους. Έγκλημα είναι το γεγονός ότι αναγκάζονταν να έρχονται σε επαφή με πελάτες που πλήρωναν παραπάνω για να μη χρησιμοποιούν προφυλακτικό, θέτοντας σε περαιτέρω κίνδυνο την υγεία αυτών των γυναικών (και οι οποίοι εμφανίζονται τώρα ως θύματά τους). Έγκλημα είναι η κοινωνική αποκτήνωση με βάση την οποία η απόλαυση ταυτίζεται με τον έλεγχο, την υπεροχή και την άσκηση εξουσίας πάνω σε τσακισμένα και σημαδεμένα σώματα, καθώς εξόφθαλμα περί τέτοιων επρόκειτο, κατά κύριο λόγο, στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Όπως έγραφε η Έμμα Γκόλντμαν στις αρχές του 20ού αιώνα: «Η πορνεία ήταν και είναι ένα διαδεδομένο κακό, ωστόσο η ανθρωπότητα συνεχίζει κανονικά τη δουλειά της, αδιάφορη για τα δεινά και τη δυστυχία των θυμάτων της πορνείας. Τόσο αδιάφορη, πράγματι, όσο αδιάφορη παρέμεινε και απέναντι στο βιομηχανικό σύστημα ή στην οικονομική εκπόρνευση. Ποια είναι πραγματικά η αιτία της εμπορίας γυναικών; Όχι μόνο λευκών, αλλά και κίτρινων και μαύρων γυναικών. Η εκμετάλλευση, φυσικά. Ο ανελέητος Μολόχ του καπιταλισμού που τρέφεται από την υποαμειβόμενη εργασία, οδηγώντας χιλιάδες γυναίκες και κορίτσια στην πορνεία».⁴ Η σημερινή πραγματικότητα της πορνικής αγοράς όμως είναι πολύ πιο ζοφερή. Διαμορφώνεται μέσα στις ευρύτερες συνθήκες εξαθλίωσης, και, κυρίως, αποκτά νέα χαρακτηριστικά μέσα από το εκτεταμένο φαινόμενο της καταναγκαστικής πορνείας, το γνωστό trafficking, το οποίο εισάγει «νέα ήθη» και νομιμοποιεί πολύ σκληρότερες μορφές βίας και επιβολής, πράγμα που αγγίζει όλες τις εκδιδόμενες γυναίκες (και βέβαια όχι μόνο τις εκδιδόμενες). Πρόκειται για το σύγχρονο δουλεμπόριο μεταναστριών, το οποίο έχει εδραιωθεί πάνω στην κρατική αντι-μεταναστευτική πολιτική. Η απαγόρευση νόμιμης εισόδου σε μια χώρα έχει σαν αποτέλεσμα πολλές γυναίκες να προωθούνται μέσω κυκλωμάτων που δρουν με την κάλυψη ή και τη συμμετοχή της αστυνομίας, και τα οποία συνήθως τις παραπλανούν υποσχόμενα εργασία, τις κρατούν έγκλειστες και τις αναγκάζουν να εκδίδονται με τη βία. «Κατά τη χρονική περίοδο 1990-2000, 77.500 γυναίκες και ανήλικα κορίτσια βρέθηκαν υπό καθεστώς καταναγκαστικής πορνείας» στην Ελλάδα.⁵ Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της οργάνωσης A21 Campaign, «υπάρχουν περίπου 40.000 γυναίκες και παιδιά ηλικίας 12 - 25 ετών θύματα εμπορίας με σκοπό την πορνεία στην Ελλάδα. [...] Συνολικά σε όλον τον κόσμο υπολογίζεται ότι 27 εκ. άνθρωποι είναι θύματα του σύγχρονου δουλεμπορίου. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αριθμό υποδουλωμένων ανθρώπων στην ιστορία της ανθρωπότητας. O μέσος όρος ηλικίας των θυμάτων που διακινούνται είναι ανήλικα παιδιά, κυρίως κορίτσια, ηλικίας 14 ετών».⁶

Στη δεύτερη πράξη, που εκτυλίσσεται μάλιστα σε χρόνο προεκλογικό, έρχεται η καταστολή. Δεν αρκεί η μετατροπή των γυναικών αυτών σε θύματα, χρειάζεται να τις στήσουν στον τοίχο οι θύτες τους. Συλλήψεις εκδιδόμενων στο δρόμο, αστυνομικές έφοδοι σε μπουρδέλα, ορισμένες φορές με τους ένστολους να κυνηγούν τις κοπέλες on camera, υποχρεωτική ιατρική εξέταση, δημοσιοποίηση ιατρικού απορρήτου, φωτογραφιών και στοιχείων ταυτότητας (που γνωστοποιούν την οικογένεια και τον τόπο διαμονής τους) μέσα από την ιστοσελίδα της ΕΛ.ΑΣ. με τη συμφωνία της Εισαγγελίας, ενορχηστρωμένη καμπάνια εγκληματοποίησής τους στα ΜΜΕ ως εκδιδόμενων και ως φορέων του ιού HIV, μεταφορά τους στα δικαστήρια με χειρουργικές μάσκες και, τελικά, προφυλάκιση 25 γυναικών με την κακουργηματική κατηγορία της «απόπειρας βαριάς σκοπούμενης σωματικής βλάβης».

Η επιχείρηση είχε προαναγγελθεί από τον τότε υπουργό Υγείας Α. Λοβέρδο ήδη από τον Δεκέμβρη του 2011, όταν ζητούσε «να απελαθούν οι ιερόδουλες φορείς του ΑΙDS» και δήλωνε για την πορνεία και τη σχέση της με τη διάδοση του AIDS το μνημειώδες: «Η μετάδοση γίνεται από την παράνομη μετανάστρια στον Έλληνα πελάτη, στην ελληνική οικογένεια».⁷ Είναι ο ίδιος εξάλλου που είχε χαρακτηρίσει «βόμβα λοιμώξεων» το κτήριο της Υπατίας, όταν εκεί πραγματοποιούσαν το χειμώνα του 2011 απεργία πείνας 300 μετανάστες εργάτες. Τον Απρίλη του 2012, υπουργική απόφαση υπογεγραμμένη από τον Λοβέρδο⁸, ορίζει τις παραμέτρους δράσης του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων στη διενέργεια υποχρεωτικών ιατρικών ελέγχων σε μετανάστες και εκδιδόμενες με τη συνδρομή της αστυνομίας, και θέτει προδιαγραφές για τους χώρους εργασίας και διαμονής τους, απειλώντας με κυρώσεις εργοδότες και ιδιοκτήτες κατοικιών. Το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ με τη σειρά του εκδίδει δελτίο τύπου, στο οποίο αναφέρει « «Με δεδομένη [...] την κλιμάκωση της απειλής για την υγειονομική ασφάλεια της χώρας […], το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. πραγματοποιεί υγειονομικό έλεγχο σε άτομα που διαμένουν σε κτίρια και λοιπούς χώρους υπό συνθήκες που μπορεί να προκαλείται κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, καθώς και σε εκδιδόμενα άτομα. Ο έλεγχος πραγματοποιείται σε συνεργασία με κάθε αρμόδια αρχή και υπηρεσία. Ειδικότερα επιβάλλεται καταρχήν υποχρέωση υγειονομικής εξέτασης».⁹ Σε καιρούς εκμηδενισμού της δημόσιας περίθαλψης και αποκλεισμού μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού από αυτήν, φαίνεται ότι ο μόνος ρόλος που απομένει στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας είναι η συμβολή τους στην καταστολή.

Η εκστρατεία σε βάρος των οροθετικών εκδιδόμενων γυναικών κλιμακώνεται ταυτόχρονα με την εγκαινίαση -και τη διαφήμιση- του στρατοπέδου συγκέντρωσης για μετανάστες στην Αμυγδαλέζα και με τις καθημερινές επιχειρήσεις «εκκαθάρισης της πόλης». Έρχεται να συμπληρώσει την εικόνα της αστυνομικής κατοχής στους δρόμους, του κυνηγητού σε βάρος φτωχών, ρακοσυλλεκτών και αστέγων (όπως με τη σύλληψη, μετά από μήνυση του δημάρχου Καμίνη, άστεγων που κατέλαβαν το καφενείο του Πνευματικού Κέντρου για να προστατευτούν από το κρύο του χειμώνα). Αποτυπώνει το Καθεστώτος Έκτακτης Ανάγκης, όπου όλα τα μέσα επιστρατεύονται για την εξουδετέρωση όσων βαφτίζονται «επικίνδυνοι», είτε πρόκειται για αγωνιζόμενους, για διαδηλωτές ή απεργούς, είτε απλά για πληθυσμούς που «περισσεύουν». Αποτελεί κομμάτι της επίθεσης κράτους και αφεντικών στους προλετάριους και ταυτόχρονα όχημα για τον κοινωνικό εκφασισμό, που ισχυροποιεί το κράτος, κάνοντας την κοινωνία συνένοχο στα εγκλήματα της Εξουσίας.

- ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΙΣ ΠΡΟΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΕΣ ΟΡΟΘΕΤΙΚΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

- ΑΥΤΟΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ, ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΙΕΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ

- ΚΑΜΙΑ ΑΝΟΧΗ ΣΤΟΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΑΝΙΒΑΛΙΣΜΟ

- ΑΓΩΝΑΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΚΡΑΤΟΣ, ΤΟΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΑ

Solidaria

1. Σίλβια Φεντερίτσι, Ο Κάλιμπαν και η μάγισσα. Γυναίκες, σώμα και πρωταρχική συσσώρευση. Εκδόσεις των Ξένων.

2. Φ. Τερζάκης, Γυναίκες και καπιταλισμός, από την πρώιμη νεωτερικότητα έως σήμερα, Ελευθεροτυπία – Βιβλιοθήκη, 11 Σεπτεμβρίου 2011.

3. Σίλβια Φεντερίτσι, Ο Κάλιμπαν και η μάγισσα.

4. Emma Goldman, The Traffic in Women.

5. “Η καταναγκαστική πορνεία – δουλεμπόριο μεταναστριών ως πτυχή του εξουσιαστικού, καπιταλιστικού και πατριαρχικού κόσμου”, μπροσούρα συντροφισσών από την αναρχική συλλογικότητα «Κύκλος της Φωτιάς».

6. http://www.thea21campaign.org

7. Ελευθεροτυπία, 16 Δεκεμβρίου 2011.

8. www.dsanet.gr/Epikairothta/Nomothesia/ya39a_12.htm

9 http://www.keelpno.gr

*