MAΥΡΗ ΣΗΜΑΙΑ, Αναρχικό Δελτίο Αντιπληροφόρησης και Δράσης, νο 51, Απρίλης 2008

Για την "Ημέρα της Γυναίκας"

Τα πραγματικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν κάποτε στις 8 Μάρτη χάνονται στην ομίχλη της ιστορίας. Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, ήταν 8 Μάρτη του 1857 όταν στη Νέα Υόρκη οι εργάτριες υφαντουργίας συμμετείχαν στην πρώτη ιστορικά καταγεγραμμένη απεργία γυναικών, η οποία γνώρισε άγρια καταστολή. Άλλες πηγές αμφισβητούν τη συγκεκριμένη χρονολογία ή και το κατά πόσο υπήρξε αυτή η απεργία. Σε κάθε περίπτωση, είναι γεγονός πως η καθιέρωση της 8ης Μάρτη αντλεί την έμπνευσή της από περισσότερα από ένα γεγονότα, από διαφορετικές στιγμές γυναικείων αγώνων. Όταν το 1910, στο σοσιαλιστικό συνέδριο της Κοπεγχάγης (το οποίο πραγματοποιήθηκε στο κτίριο που αργότερα και μέχρι πρόσφατα στέγαζε την κατάληψη Ungdomshuset) η Κλάρα Τσέτκιν πρότεινε να οριστεί η 8η Μάρτη ως παγκόσμια ημέρα όπου θα τιμώνται οι αγώνες των γυναικών, είχε "γιορταστεί" ήδη μια τέτοια "ημέρα διεκδίκησης πολιτικών δικαιωμάτων για τις γυναίκες" το 1907 στην Αμερική. Η πρόταση της Κλάρα Τσέτκιν ήρθε σε μια χρονική περίοδο που σημαδεύτηκε από μία από τις σκληρότερες απεργίες γυναικών, την "εξέγερση των 20.000" εργατριών στις βιοτεχνίες ιματισμού της Νέας Υόρκης που διήρκησε από το Νοέμβρη του 1909 ως το Φλεβάρη του 1910.

Η "εξέγερση των 20.000"

Στις αρχές του 1900, στη Νέα Υόρκη, οι εργάτριες στις βιοτεχνίες ιματισμού, οι περισσότερες μετανάστριες, αναγκασμένες να δουλεύουν εξαντλητικά ωράρια για ελάχιστα χρήματα, οργανώνονται για να αντιμετωπίσουν τους εργοδότες. Ιδρύεται το σωματείο εργατριών στην υφαντουργία ILGWU (International Ladies Garment Workers Union).

Το Σεπτέμβρη του 1909, οι εργάτριες στη βιοτεχνία Leiserson ξεκίνησαν απεργία, η οποία σύντομα εξαπλώθηκε, πρώτα στο γειτονικό εργοστάσιο της Triangle Waist και ύστερα σε αρκετές ακόμα βιοτεχνίες. Έξω από τα εργοστάσια γίνονταν πικετοφορίες ώστε να ενημερώνεται ο κόσμος και να εμποδίζεται η μεταφορά απεργοσπαστών. Τα αφεντικά πλήρωναν τραμπούκους για να επιτίθενται στις γυναίκες που διαδήλωναν.

Στις 22 Νοέμβρη 1909, έντεκα εβδομάδες μετά την έναρξη αυτών των περιορισμένων σε συγκεκριμένες βιοτεχνίες απεργιών, χιλιάδες εργάτες και εργάτριες υφαντουργίας συγκεντρώνονται στο Cooper Union, για να αποφασίσουν αν θα κλιμακώσουν τις κινητοποιήσεις. Καθώς οι συνδικαλιστές ηγέτες, άντρες στην πλειοψηφία τους, εφιστούν την προσοχή στους κινδύνους που εγκυμονεί η κήρυξη γενικής απεργίας, ανεβαίνει στο βήμα η νεαρή εργάτρια Κλάρα Λέμλικ, υποβασταζόμενη. Μόλις είχε βγει από το νοσοκομείο όπου νοσηλεύτηκε μετά τον ξυλοδαρμό της από τραμπούκους κατά τη διάρκεια πικετοφορίας (ενώ είχε συλληφθεί 17 φορές στο διάστημα της απεργίας). Τα λόγια της μεταφράζονταν ταυτόχρονα στα αγγλικά και τα ιταλικά από τα γίντις, ξεσηκώνοντας τον ενθουσιασμό των εργατριών: "Άκουσα όλους τους ομιλητές και δεν διαθέτω πια άλλη υπομονή. Είμαι εργάτρια, μια από όλες αυτές που απεργούν ενάντια στις αφόρητες συνθήκες. Κουράστηκα να ακούω τους ομιλητές να μιλούν με γενικότητες. Εδώ ήρθαμε να αποφασίσουμε αν θα κατέβουμε σε απεργία ή όχι. Εγώ προτείνω να κατέβουμε σε γενική απεργία - τώρα!"

Σε κείμενα που περιγράφουν το κλίμα της εποχής διαβάζουμε: "Οι γυναίκες ψήφισαν με ενθουσιασμό υπέρ της γενικής απεργίας και βγήκαν στο δρόμο. Αυτό τις έφερε σε ανοιχτή σύγκρουση με την αστυνομία, τους δικαστές, τους εργοδότες, αλλά, συχνά, και με τις οικογένειές τους ή άλλους εργάτες. Έπρεπε να αντιμετωπίσουν και τους πατεράδες και τους συζύγους τους που δίσταζαν να επιτρέψουν τη συμμετοχή τους σε τέτοιες εκδηλώσεις δημόσιας αμφισβήτησης της εξουσίας."

Την επόμενη μέρα, 15.000 εργάτριες από τις βιοτεχνίες ιματισμού διαδήλωσαν προς το Δημαρχείο στο Μανχάταν. Μέσα σε λίγες μέρες 5.000 ακόμα εργάτριες κατεβαίνουν σε απεργία, σταματώντας την παραγωγή σε ολόκληρη τη Νέα Υόρκη. Εκείνη η πορεία προς το Δημαρχείο έφερε στη δημοσιότητα τις άθλιες συνθήκες εργασίας και την ίδια την απεργία. Τα αιτήματα αφορούσαν τη βελτίωση των συνθηκών και την αύξηση των αμοιβών, την κατάργηση των προστίμων που επιβάλλονταν στις εργάτριες με κάθε είδους γελοία δικαιολογία, και τη μείωση των ωρών εργασίας σε 52 την εβδομάδα.

Για την οικονομική τους ενίσχυση, οι εργάτριες πουλούσαν στο δρόμο εφημερίδες, γραμμένες στα αγγλικά, τα ιταλικά και τα γίντις, πληροφορώντας τον κόσμο για την απεργία. Όλο αυτό το διάστημα, συνελήφθησαν περισσότερες από 500 εργάτριες, οι οποίες οδηγούνταν αρχικά στη φυλακή Jefferson Market. Το σωματείο συγκέντρωνε χρήματα για να πληρώνει τις εγγυήσεις ώστε να απελευθερώνονται, πολλές γυναίκες όμως έκτισαν ποινές στο Blackwell Island. Η απεργία έληξε στις 15 Φλεβάρη του 1910.

Η φωτιά στην Triangle Waist Company

Ένα χρόνο περίπου αργότερα, στις 25 Μάρτη του 1911, ξέσπασε φωτιά στο εργοστάσιο της Triangle Waist, σε μια από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις παραγωγής ειδών γυναικείου ρουχισμού στη Νέα Υόρκη που στεγαζόταν σε πολυώροφο κτίριο και της οποίας οι ιδιοκτήτες θησαύριζαν από τη στυγνή εκμετάλλευση των εργαζομένων. Εκεί εργάζονταν για περισσότερες από 10 ώρες την ημέρα, έξι ημέρες την εβδομάδα περίπου 500 άτομα, κυρίως μετανάστριες. Πολλές από αυτές ήταν μικρά κορίτσια ακόμα και 13-14 ετών, που έπρεπε καθημερινά να κουβαλούν τις ραπτομηχανές τους στην πλάτη πηγαίνοντας στη δουλειά και επιστρέφοντας από αυτήν.

Όταν ξέσπασε η φωτιά στον όγδοο όροφο του κτιρίου, οι εργάτριες ήταν κλειδωμένες από τα αφεντικά μέσα στο εργοστάσιο. Αυτή την τακτική ακολουθούσαν πάγια ώστε να εμποδίζεται η είσοδος μελών του σωματείου, αλλά και η έξοδος των εργατριών κατά τη διάρκεια της δουλειάς! Η φωτιά εξαπλώθηκε αστραπιαία, καθώς τα πάντα στο χώρο ήταν εύφλεκτα, εγκλωβίζοντας δεκάδες γυναίκες πίσω από την κλειδωμένη κύρια πόρτα και τις φραγμένες από στοίβες ραπτομηχανών δευτερεύουσες εξόδους. Κάποιες κατάφεραν να ξεφύγουν από τους ανελκυστήρες που πολύ γρήγορα όμως αχρηστεύτηκαν από την φωτιά που έφθασε στα φρεάτια, ενώ άλλες διέφυγαν από το δέκατο όροφο σε ταράτσες γειτονικών κτιρίων. Πλήθος όμως εργατριών εγκλωβίστηκαν χωρίς δυνατότητα διαφυγής, ιδιαίτερα στον όγδοο και τον ένατο όροφο του κτιρίου, καθώς οι σκάλες της πυροσβεστικής έφθαναν μέχρι τον έκτο όροφο. Πολλές γυναίκες, μη έχοντας άλλη επιλογή, άρχισαν να πηδούν απελπισμένες η μια μετά την άλλη στο κενό.

Μετά το σβήσιμο της πυρκαγιάς, 146 εργαζόμενες ήταν νεκρές. Η Rose Safran, μία από τις γυναίκες που συμμετείχαν το 1909 στην απεργία εναντίον της Triangle γράφει: "Ήταν μέσα στα αιτήματά μας η τήρηση κανόνων ασφαλείας, η δημιουργία εξόδων κινδύνου. Αλλά τα αφεντικά μας αγνόησαν. Αν είχαν εκπληρωθεί τα αιτήματα της απεργίας μας, οι συντρόφισσές μας δεν θα είχαν πεθάνει." Την επόμενη μέρα 100.000 άτομα συγκεντρώνονται έξω από το εργοστάσιο, όπου εξακολουθούν να ανασύρονται τα πτώματα των απανθρακωμένων γυναικών.

Οι ιδιοκτήτες της εταιρείας που δικάστηκαν το 1914 για αυτήν την πολύνεκρη τραγωδία αθωώθηκαν. Η ευθύνη τους περιορίστηκε στην καταβολή μιας ελάχιστης χρηματικής αποζημίωσης.

8 ΜΑΡΤΗ: ΕΜΕΙΣ ΔΕΝ ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΜΕ!

Στις 7 του περασμένου Μάρτη πραγματοποιήθηκε στην κατάληψη Λέλας Καραγιάννη 37 προβολή ντοκιμαντέρ για τη φωτιά στην Τriangle Waist Company. Το ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε σε αυτή την εκδήλωση τιμής και μνήμης στους αγώνες για την απελευθέρωση των γυναικών που δεν σταμάτησαν ποτέ, συνοδεύτηκε από το εισαγωγικό κείμενο "ΕΜΕΙΣ ΔΕΝ ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΜΕ" της γυναικείας ομάδας Noli Me Tangere, η οποία είχε την πρωτοβουλία για τη διακίνηση της ταινίας, και το ακόλουθο κείμενο συντροφισσών από την κατάληψη ΛΚ37:

"Τι είναι αυτό που ενώνει τις εργάτριες που ξεσηκώθηκαν το Μάρτη του 1857 στη Νέα Υόρκη -και που στη μνήμη του αγώνα τους ορίστηκε αργότερα η 8η Μάρτη ως ημέρα της γυναίκας- με τις γυναίκες του σήμερα;

Τι είναι αυτό που συνδέει τις 20.000 απεργούς από τις βιοτεχνίες ιματισμού, που διαδήλωναν το 1909 στους δρόμους της Νέας Υόρκης, με τις γυναίκες που δουλεύουν σήμερα σε καθεστώς δουλείας, μέρα και νύχτα, στα εργοστάσια των πολυεθνικών που μεταφέρονται σε χώρες του "τρίτου κόσμου" αναζητώντας φτηνό και αναλώσιμο εργατικό δυναμικό;

Τι είναι αυτό που συνδέει τις 146 εργάτριες που το 1911 κάηκαν ζωντανές πάνω από τις ραπτομηχανές τους, κλειδωμένες στο κτίριο της εταιρίας ιματισμού Triangle Waist όταν ξέσπασε φωτιά στο κτίριο, με τις γυναίκες που δουλεύουν σήμερα σε άθλιες συνθήκες στις μακιλαδόρες (εργοστάσια μεταποίησης) του Μεξικού, και τα πτώματά τους ανακαλύπτονται κάθε τόσο στην έρημο;

Τι είναι αυτό που ενώνει εκείνες τις γυναίκες εργάτριες του 1900, μετανάστριες, Ιταλίδες και Ανατολικοευρωπαίες Εβραίες, το σκληρότερα εκμεταλλευόμενο κομμάτι του προλεταριάτου της Νέας Υόρκης, με τις μετανάστριες του σήμερα, και με εκείνες τις "αόρατες" γυναίκες θύματα της καταναγκαστικής πορνείας;

Πίσω από τους βολικούς για την κυριαρχία μύθους, που διαστρεβλώνουν την υπόθεση της γυναικείας χειραφέτησης παρουσιάζοντάς την σήμερα ως ζήτημα "ισότητας" στη διαχείριση της εξουσίας, κρύβεται μια άλλη πραγματικότητα…

…Η ιστορία των αιματηρών γυναικείων αγώνων που ξεπήδησαν μέσα και ενάντια σε συνθήκες σκληρής εκμετάλλευσης και καταπίεσης, χαράζοντας μέσα στο χρόνο μια διαδρομή που φτάνει ως το σήμερα.

Μια διαδρομή αντίστασης στη βία των καταναγκασμών και των ρόλων που απορρέουν από τις εξουσιαστικές, καπιταλιστικές και πατριαρχικές δομές.

Μια διαδρομή που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των κοινωνικών και ταξικών αγώνων, κομμάτι των ξεσηκωμών όλων των καταπιεσμένων".

Κατ.

 

 

*