Παρόλα αυτά, το γεγονός που εμφανίστηκε να γίνεται στο όνομα των αναρχικών και στο όνομα των κατοίκων των Εξαρχείων προκάλεσε όπως ήταν φυσικό και αναπόφευκτο μεγάλη συζήτηση και έντονη κριτική τόσο από την πλευρά των αναρχικών όσο και των Εξαρχειωτών. Η αντιμετώπιση ενός υπαρκτού προβλήματος δεν είναι υπεράνω κριτικής σκέψης, ιδιαίτερα όταν η αντιμετώπισή του είναι επίσης προβληματική και η ίδια.

Αντιγράφουμε σχετικό απόσπασμα από προκήρυξη που μοιράστηκε στην περιοχή από την Αγωνιστική Πρωτοβουλία Εξαρχείων:

Το επιχείρημα ότι έγινε κάποιου είδους “εισβολή” τοξικοεξαρτημένων στην πλατεία τους τελευταίους 2-3 μήνες είναι άκυρο. Εδώ κι ένα χρόνο άλλωστε υπήρχε “κινητοποίηση”, εκδήλωση και ανάρτηση πανό από καταστηματάρχες που απαιτούσαν την εκδίωξη από την πλατεία των εξαθλιωμένων τοξικοεξαρτημένων που οπωσδήποτε αποτελούν δυσάρεστο ντεκόρ για τα αναβαθμισμένα μαγαζιά και την ευυπόληπτη πελατεία τους. Και δεν υπάρχει πουθενά περιστατικό όπου τοξικομανείς να εισβάλουν και να καταλαμβάνουν εξ εφόδου πλατείες ή δρόμους για να τους μετατρέψουν σε πιάτσες αγοραπωλησίας drugs, αφού συγκεντρώνονται σε κεντρικά μέρη μη χρησιμοποιούμενα από άλλες ομάδες οι οποίες με την παρουσία και τη δραστηριότητά τους λειτουργούν αποτρεπτικά.

Είναι αλήθεια ότι η γειτονιά των Εξαρχείων, χάρη στην ύπαρξη κι ευρύτατη χρήση του Πολυτεχνείου για συζητήσεις και εκδηλώσεις, κι ενός πλήθους κοινωνικοπολιτικών στεκιών με ανάλογη λειτουργία, είναι όντως χώρος διακίνησης ιδεών ο οποίος όμως δεν ταυτίζεται κατ΄ανάγκην με αυτή καθαυτή την πλατεία η οποία λειτούργησε ως τέτοια κατά την εποχή της ανάπλασής της.

Για να μην πάμε παλαιότερα, πριν από την ανάπλαση, η λειτουργία και η χρήση αυτής καθαυτής της πλατείας Εξαρχείων ως χώρος διακίνησης ιδεών αμέσως μετά την ανάπλασή της και την ολυμπιάδα είχε ουσιαστικά εγκαταλειφθεί και είχε ατονήσει σε σημείο εκμηδενισμού, με ελάχιστες εξαιρέσεις, μετρημένες στα δάχτυλα. Κατά συνέπεια, αν και περικυκλωμένη από πλήθος μαγαζιών και καταναλωτών, η αναπλασμένη πλατεία απέμεινε ουσιαστικά ένας άδειος χώρος και πολύ σύντομα κι εύκολα έγινε για μια ακόμη φορά χώρος συγκέντρωσης τοξικοεξαρτημένων και διακίνησης ηρωίνης.

Η βίαιη αντιμετώπιση και το ανθρωποκυνηγητό των εξαθλιωμένων χρηστών της πρέζας με βάση και μόνο το γεγονός της εξάρτησής τους αντανακλά τη νεοφιλελεύθερη ιδέα ότι για το πρόβλημα των ναρκωτικών είναι υπαίτια ατομικά τα ίδια τα θύματα και όχι τα κοινωνικά αίτια. Ενώ άστοχος είναι ο ισχυρισμός για το αναγκαίο της επίθεσης στους τοξικοεξαρτημένους μετά από το αποτρόπαιο γεγονός του μαχαιρώματος ενός θαμώνα της πλατείας από δυο τοξικοεξαρτημένους, μιας και παραγνωρίζει την προφανή εδώ ατομική ευθύνη για το μαχαίρωμα την οποία αυθαίρετα συλλογικοποιεί με βάση την αρχή της συλλογικής ευθύνης, λες και ήταν όλοι μαζί οι τοξικοεξαρτημένοι που μαχαίρωσαν και θα έπρεπε όλοι να κυνηγηθούν.

Άκυρο επίσης είναι το επιχείρημα ότι ήταν ανάγκη επείγουσα το “καθάρισμα” της πλατείας από τους τοξικοεξαρτημένους μιας και η ύπαρξή τους θα λειτουργούσε σαν άλλοθι ενός επαπειλούμενου πογκρόμ και επιχειρήσεων αρετής από μεριάς του κράτους. Μολονότι από την περσινή χρονιά ήδη, και ιδιαίτερα κατά τα φοιτητικά και μετά από αυτά, είναι έντονη η ιδεολογική εκστρατεία του κράτους για την κατασυκοφάντηση, την εγκληματοποίηση και την κοινωνική απομόνωση του αναρχικού - αντιεξουσιαστικού αγώνα, πουθενά αυτή η εκστρατεία δεν αναφέρεται σε κάποια σχέση του με τα ναρκωτικά -αυτό το σενάριο παίχτηκε παλιότερα και χάρη στη στάση μας ναυάγησε- ενώ, αντιθέτως, στην εποχή μας το σενάριο αναφέρεται συχνά-πυκνά στην υποτιθέμενη σχέση του κοινωνικού αγώνα μας με τον χουλιγκανισμό, ζήτημα στο οποίο επίσης πρέπει να είναι ξεκάθαρες οι στάσεις μας.

Απόδειξη της ακυρότητας του επιχειρήματος είναι ότι ανεξάρτητα από την εκδίωξη των τοξικοεξαρτημένων από την πλατεία, οι κρατικές κατασταλτικές επιχειρήσεις τύπου “Καθαρά Εξάρχεια” για την επιβολή της αστυνομοκρατίας στην περιοχή δεν αναστάλθηκαν καθόλου και εξελίσσονται κανονικά μιας και είναι δρομολογημένες από καιρό, έχοντας σαν αιτία τους τον πλούτο της περιοχής σε ζωντανές κοινωνικοπολιτικές αντιστάσεις και στόχο την εξουδετέρωσή τους.

Η επανοικειοποίηση των δημόσιων χώρων δεν μπορεί να γίνει από κλειστά μαζέματα στο όνομα της “αναρχίας” με όρους “σκούπας” κι “εκκαθάρισης”, και η πλατεία, όπως και κάθε δημόσιος χώρος, δεν ανήκει σε κάποιους κατά προτεραιότητα, στους αναρχικούς ή τους εξαρχειώτες, με όρο τον αποκλεισμό άλλων, ανεπιθύμητων.

Η πλατεία, όπως και κάθε πλατεία άλλωστε, δεν είναι προέκταση κι αυλή των γύρω καφενείων και μπαρ ούτε ιδιοκτησία των κατά καιρούς θαμώνων τους ή ορισμένων περίοικων. Ούτε βέβαια είναι δια της εις άτοπον απαγωγής χώρος χρήσης ή κατάχρησης ορισμένων ουσιών και απαγόρευσης άλλων.

Γιατί και σε αυτό το σημείο υπάρχει σοβαρή ένσταση, μιας και είναι ολοφάνερο πως η κίνηση αφορούσε επιλεκτικά την ηρωίνη και μόνο τους φτωχούς, εξαθλιωμένους χρήστες της πλατείας. Δεν αφορούσε και δεν στόχευε γενικά στη χρήση των ουσιών ούτε καν στη χρήση της ηρωίνης όταν αυτή γίνεται από μη εξαθλιωμένα άρα εύπορα άτομα. Για τη δικαιολόγηση μάλιστα αυτής της επιλεκτικότητας σε βάρος των λούμπεν -η οποία είναι αποκαλυπτικά ταξική μιας και εδώ, όπως και σε όλη την πόλη όπου συγκεντρώνεται η νεολαία, ανθεί δυστυχώς η χρήση των πάσης φύσεως ουσιών- χρησιμοποιήθηκε εν είδει αποφθεύγματος μια φράση του Π. Σιδηρόπουλου: “Υπάρχουν πολλές πρέζες αλλά μόνο η ηρωίνη σκοτώνει”. Εδώ όμως ανακύπτει άλλο ζήτημα, μιας και το πρόβλημα δεν είναι ότι η ηρωίνη σκοτώνει αλλά το ότι, ανεξάρτητα τελικά αν οδηγεί ή όχι στο θάνατο, η εξάρτηση από τις ουσίες γενικότερα κι όχι μόνο την ηρωίνη εξαθλιώνει τους χρήστες.

Η απάντηση στο κοινωνικό πρόβλημα της εξάρτησης σίγουρα δεν βρίσκεται σε ένα βολικό διαχωρισμό των ουσιών και των χρηστών, και η απάντηση γενικότερα στα κοινωνικά ζητήματα δεν βρίσκεται στην γκετοποίηση και τον τοπικισμό, όπως στην συγκεκριμένη περίπτωση την “εξαρχειοποίησή” τους. Και ό,τι γίνεται σε μια πλατεία της πόλης, για να είναι σωστό θα πρέπει να είναι σωστό και για κάθε άλλη πλατεία. Ποιος όμως στα αλήθεια θα θεωρούσε σωστή την επανάληψη αυτού του φαινόμενου κι αλλού, όπου ομάδες κατοίκων θα ξυλοκοπούσαν και θα εκδίωκαν από τις πλατείες “τους” τις κοινωνικές ομάδες των ”ανεπιθύμητων”;

Παραληρήματα και διαστροφές της ιστορικής μνήμης για δήθεν πολέμους για τη κατοχή της πλατείας, δεν έχουν σχέση ούτε με τον αναρχισμό ούτε με την ιστορία των κοινωνικών αγώνων. Κανένας αγωνιστής δεν δολοφονήθηκε και κανένας δεν φυλακίσθηκε για την “πλατεία”. Και όσον αφορά τη χρησιμοποίηση σε αφίσα της πορείας του "Ανθού" το 1990 για να δικαιολογηθούν σήμερα τα αδικαιολόγητα, εκείνη η πορεία δεν αποτελεί σύμβολο καμιάς επίθεσης σε εξαρτημένους, μόνον απέναντι στο κράτος και σε κανέναν άλλο.

Και για αυτούς που κατέβασαν από την πλατεία ένα αναρχικό πανό που έγραφε πως “οι τοξικοεξαρτημένοι δεν είναι μιάσματα” και “οι δημόσιοι χώροι ανήκουν σε όλους”, η πράξη μιλάει από μόνη της και υποδηλώνει ακριβώς την αντίθετη θέση, δηλαδή πως οι εξαρτημένοι είναι μιάσματα και οι δημόσιοι χώροι δεν ανήκουν σε όλους...

Δεν επιθυμούμε καμιά δημοκρατία αλλά ούτε την “πλατειαρχία” οποιωνδήποτε θεμελιωμένη πάνω στην καταδίωξη αποδιοπομπαίων τράγων.

Όσο για την επικαλούμενη “κοινωνική” αποδοχή της βίαιης εκδίωξης των τοξικοεξαρτημένων από εκείνους προφανώς τους περίοικους και τους καταστηματάρχες που ζητούσαν την “απολύμανση της πλατείας από τα πρεζάκια”, τους ίδιους πιθανότατα που αύριο θα ζητούν να φύγουν και οι αναρχικοί, να μας λείπει τέτοιου είδους “κοινωνικοποίηση”.

Σε τελική ανάλυση, η εκδίωξη των εξαρτημένων από την πλατεία με όλα τα συμπαρομαρτούντα, σε αντιδιαστολή με μια εύστοχη πράξη αντίστασης, δεν επέφερε κανένα πραγματικό πλήγμα στο κράτος, δεν προκάλεσε τη συναίνεση και τη συσπείρωση των αγωνιζόμενων ανθρώπων, αντιθέτως επέφερε νέους άσκοπους κι ανώφελους διαχωρισμούς, και δεν εμπεριείχε στον πυρήνα της κανένα απελευθερωτικό μήνυμα από το όραμα μιας άλλης κοινωνίας, κάθε άλλο.

*