Σήμερα στο νησί ζουν πάνω από 3.000 αλλοδαποί εργάτες και ούτε το ένα τρίτο από αυτούς δεν έχει χαρτιά, ενώ παράλληλα συντηρείται μια ανοχή σε έναν ρατσισμό (με την συνδρομή μάλιστα συγκεκριμένων τοπικών αλβανοφάγων δημοσιογράφων και πολιτικών), που καθιστά το 20% του πληθυσμού ομήρους σε ένα ιδιότυπο απαρτχάιντ.

Ταυτόχρονα, ο αγροτικός πληθυσμός παλεύει, χωρίς επίγνωση τις περισσότερες φορές, ενάντια στην συρρίκνωση και την περιθωριοποίησή του. Η ανάπτυξη, παντιέρα των τοπικών αρχών και των ομογάλακτων συντεχνιακών φορέων, δεν σημαίνει παρά την πλήρη παράδοση στη λογική του κέρδους, της εντατικοποίησης, της μεγαλύτερης δυνατής δηλαδή εκμετάλλευσης των ανθρώπων και της φύσης.

Σήμερα, η καλλιέργεια της πατάτας είναι υποβαθμισμένη και σε φθίνουσα πορεία, ενώ ο τουρισμός ξεφεύγει σιγά-σιγά από τα χέρια των Αξιωτών, καθώς ο ανταγωνισμός οδηγεί σε ολοένα μεγαλύτερη εξάρτηση από ξένους τουριστικούς οργανισμούς και προκαλεί όλο και πιο βάναυσες επεμβάσεις στο περιβάλλον. Σε αυτήν την περίοδο κρίσης, είναι επιβεβλημένη η δυναμική μας παρουσία, όχι για να καλλωπίσουμε την κατάσταση ή να βολευτούμε προσωρινά Αντίθετα, στόχος μας είναι να αντιπροτείνουμε προτάγματα ριζοσπαστικά, να μεταφέρουμε στη Νάξο την αύρα έστω, των κινημάτων που εδώ και χρόνια δραστηριοποιούνται ενάντια στην παγκοσμιοποίηση και τη βαρβαρότητα του κεφαλαίου.

Δεν λείπουν, άλλωστε, ούτε ο αυθορμητισμός, ούτε οι συλλογικοί αγώνες από την ιστορία μας, απλά η σπουδαιότητα και η καταγραφή τους υποβαθμίζονται, μιας και δεν συνάδουν με τους "μύθους" που προβάλλει η κυρίαρχη λαογραφία και ιστορία.

Πόσοι από εμάς γνωρίζουμε ότι η επανάσταση του '21 στη Νάξο είχε χαρακτήρα κοινωνικής ανατροπής, που για την αντιμετώπισή της συντάχτηκαν ο ορθόδοξος επίσκοπος που αφόρισε τους επαναστάτες, ο καθολικός επίσκοπος, οι Φράγκοι και οι πρόξενοι των ξένων Δυνάμεων, όπως ο βαρόνος Ντε Βιγουρού, καθώς και οι πλουσιότεροι και συντηρητικότεροι των Ναξίων; Αλλά και στην πρόσφατη ιστορία, έχουμε παραδείγματα κινήσεων από τα κάτω, με προεξάρχοντα τα στοιχεία του αυθορμητισμού και της μαχητικότητας.

Η κινητοποίηση για το ναυάγιο του Σάμινα ήταν η μοναδική από όλα τα νησιά που δεν οργανώθηκε από τις τοπικές αρχές, οι οποίες αντίθετα μάλιστα έδειξαν την πειθήνια ενοχή τους όταν υποδέχονταν απλόχερα λίγο αργότερα τον υπουργό εμπορικής ναυτιλίας! Για την ιστορία, ας μην ξεχάσουμε την πορεία για την παράδοση του Οτσαλάν στο καθεστώς της Τουρκίας, τις συγκεντρώσεις για τον βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας και βέβαια τις περσινές κινητοποιήσεις ενάντια στον πόλεμο στο Ιράκ.

Το αντιπολεμικό κίνημα, ανεξάρτητα από τις πολυποίκιλες τάσεις του ανέδειξε βασικά το ρόλο του διεθνούς κεφαλαίου, όσον αφορά τη δημιουργία και τη διαχείριση κρίσεων. Κανένας για παράδειγμα (εκτός από κάποιους αφελείς με ερωτηματικό ευρωπαϊστές) δεν πείστηκε ότι η αρχική αντίθεση Γερμανίας και Γαλλίας στην εισβολή στο Ιράκ είχε να κάνει με τα αγνά φιλειρηνικά αισθήματα των αντίστοιχων κυβερνήσεων. Επίσης, κανένας δεν αμφισβητεί σήμερα ότι η ειρήνη που οραματίζονται οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα είναι αυτή που διασφαλίζει τα κυριαρχικά τους συμφέροντα στην περιοχή και ότι ο πόλεμος και η κατοχή θα συνεχιστούν έως ότου αυτά εδραιωθούν.

Βέβαια, σε ένα τόσο μαζικό κίνημα, λογικό είναι να υπάρχουν πολλές και διαφορετικές απόψεις και πρακτικές. Παράλληλα, πολλοί επιτήδειοι κομματικοί, αλλά και εκπρόσωποι της εξουσίας προσπάθησαν να καπηλευτούν, να χειραγωγήσουν ακόμη και να περιορίσουν αυτό το κίνημα. Είναι γεγονός, ότι πολλοί απ' αυτούς πετάχτηκαν απ' έξω, τους ξέβρασε η ίδια η ιστορία, αν και η νομοτέλεια των πραγμάτων βοηθιέται και από την ύπαρξη της βούλησης, όπως έγινε με την παραδοσιακή χρήση γαλακτοκομικών προϊόντων προς διαπόμπευση και αποπομπή του κ. Λαλιώτη."Ο πόλεμος δεν είναι παρά η προέκταση της πολιτικής με άλλα μέσα…και αν αυτό ανήκει στην πολιτική θα πάρει φυσικά και τον χαρακτήρα της" έλεγε ο στρατηγός Κλαούζεβιτς στο περίφημο εγχειρίδιο "Περί Πολέμου".

Ο πόλεμος λοιπόν δεν είναι έκτακτο γεγονός, είναι η δια πυρός και σιδήρου επιβολή της θέλησης του ισχυρού, είναι η προέκταση του εμπάργκο π.χ. που επέβαλε ο ΟΗΕ, μια πολιτική που είχε πολύ πιο τραγικά αποτελέσματα, (αν και λιγότερο θεαματικά), από ότι η ίδια η εισβολή.

Στη Νάξο, η επιτροπή δεν ήταν παρά μια μικρογραφία της κατάστασης που επικρατούσε στην Αθήνα και στις άλλες πόλεις, ένα πολυσυλλεκτικό σχήμα που λειτούργησε με συναινετικές και επίπονες είναι αλήθεια, διαδικασίες, έξω από θεσμικές ή κομματικές λογικές. Το εύρος των κινητοποιήσεων, η ανταπόκριση, η στήριξη και η συμμετοχή του κόσμου ήταν η ευτυχέστερη κατάληξη της δυναμικής που αναπτύχθηκε.

Αναμφισβήτητα, μια συστηματική καταγραφή του λόγου και του έργου της επιτροπής έχει μια αξία, όχι μονάχα για την ιστορία, αλλά κύρια γιατί η μνήμη πρέπει να γίνεται και κοινωνική αναφορά.

Μια χούφτα άνθρωποι αγνοήσαμε το κλίμα τρομοκρατίας και απειλών, πραγματοποιώντας έστω την ελάχιστη παρέμβαση - διαμαρτυρία μπρος στη φιέστα υποδοχής που ετοίμαζαν τόσο σχολαστικά οι τοπικοί φορείς. Η αντίδραση στην άφιξη των υπουργών χωρών οι οποίες άμεσα ή έμμεσα συμμετείχαν στην ανθρωποσφαγή στο Ιράκ, ήταν αντίσταση σε αυτούς που καταδικάζουν στην εξαθλίωση τους πρόσφυγες τους οποίους οι ίδιοι δημιούργησαν φράζοντάς τους τα σύνορα. Σ' αυτούς που εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των προϊσταμένων τους εφοπλιστών επιτρέπουν την άγρια εκμετάλλευση των ναυτεργατών. Σ' αυτούς που επιτρέπουν και νομοθετούν ώστε να μετατρέπεται η ανάγκη της μετακίνησης σε πολυτελές εμπόρευμα. Σ' αυτούς που είναι συνένοχοι στα ναυάγια και στη ρύπανση των θαλασσών. Και φυσικά ήταν η αυτονόητη συνέχεια της δουλειάς του αντιπολεμικού κινήματος.

Υπάρχει μια αντίληψη που βλέπει την πολιτική σαν συνδιαλλαγή ανάμεσα σε παράγοντες ενώ οι κινήσεις από τα κάτω αντιμετωπίζονται μόνο σαν μέσο πίεσης και εκβιασμού της εξουσίας, και όχι σαν ολοκληρωμένα εγχειρήματα αυτοδιαχείρισης και αγώνα σε μια απελευθερωτική διαδικασία.

Στη διάρκεια των αντιπολεμικών κινητοποιήσεων, και μετέπειτα στη σύνοδο της Θεσσαλονίκης, όταν ο ριζοσπαστισμός και η μαχητικότητα αναδεικνύονταν από την ίδια την κίνηση των πραγμάτων και των αυθόρμητων εκδηλώσεων του κόσμου, οι λογικές αυτές αποδείχτηκαν πολύ λίγες, ενώ το υπαρξιακό τους άγχος εξαντλούνταν στην προσπάθεια ελέγχου και περιφρούρησης σε τέτοιο βαθμό που όταν οι συσχετισμοί το επέτρεπαν μετατρέπονταν σε σιωπηλούς συνοδοιπόρους της εξουσίας.

Ένας πολιτικός τυχοδιωκτισμός, λοιπόν, κυριαρχεί, όχι άγνωστος σαν πρακτική σε πολλά κομμάτια της αριστεράς που είναι ενοχικά και ψυχολογικά προσκολλημένα στην παραπάνω ταυτότητα. Σταθήκαμε στο γεγονός της επίσκεψης των υπουργών γιατί έχει μια ιστορική σημασία ότι για πρώτη φορά στη Νάξο είχαμε τέτοια πρωτοφανή μέτρα αστυνομοκρατίας, αλλά και μια επίπονη προσπάθεια από τις αρχές και διάφορους φορείς του νησιού να εμποδιστούν τυχόν αντιδράσεις, να μην χαλάσει η εικόνα του νησιού, να μην κόψει η σούπα της τουριστικής διαφήμισης. Παρόλ' αυτά κανείς στον τοπικό τύπο δεν αφιέρωσε έστω και δυο αράδες για το κλίμα αυτό. Προφανώς η δημοκρατία έχει όρια, είναι επιλεκτική και αυτολογοκρίνεται.

Σκοπός μας δεν είναι ούτε η ομφαλοσκόπηση, ούτε η δημιουργία ενός κλίματος αρνητισμού, επιδιώκουμε όμως να κεντρίσουμε διεργασίες και συζητήσεις σε υπαρκτά προβλήματα, που δεν θα εξαντληθούν, όπως πολλές φορές γίνεται, σε κουβέντες της παρέας, όπου οι διαπροσωπικές σχέσεις συνήθως κατευνάζουν και αποσοβούν τα πάθη και τις αντιπαλότητες.

*