Στις 1-2 Μάρτη διεξάγεται στην Αθήνα η άτυπη σύνοδος των υπουργών παιδείας, στα πλαίσια της προεδρίας της Ε.Ε. από το ελληνικό κράτος.

Παρόλο που ο τομέας της εκπαίδευσης δεν είναι από τα πλέον αιχμιακά ζητήματα για την κυριαρχία, τα τελευταία χρόνια έχουν συντελεστεί αρκετές αλλαγές (εξετάσεις, αξιολογήσεις, “εσωτερικός κανονισμός”, κατάργηση επετηρίδας) στα πλαίσια της διαμόρφωσης ενιαίων συνθηκών στα εκπαιδευτικά συστήματα των χωρών της Ε.Ε. Οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις αποτελούν μέρος της συνολικής αναδιάρθρωσης του ελληνικού κράτους και κεφάλαιου, της επιβολής νέων όρων καταπίεσης και εκμετάλλευσης στις σύγχρονες ευρωπαϊκές μητροπόλεις, της σκιαγράφησης μιας ενιαίας πολιτικής σε μια σειρά από ζητήματα όπως η εργασία, η καταστολή, οι μετανάστες κ.ά.

Ο θεσμός της εκπαίδευσης αποτελεί ένα από τα ιδεολογικά όπλα του κράτους, με τον ιδιαίτερο ρόλο που έχει καθώς στο στόχαστρό του βρίσκονται νέοι άνθρωποι με συνειδήσεις υπό διαμόρφωση. Σαφής σκοπός της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι να προωθεί την υπακοή και την πειθαρχία στην ιεραρχική δομή της εκπαίδευσης και κατ’ επέκταση στην ιεραρχική δομή της κοινωνίας. Ο έλεγχος και η τιμωρία θα πρέπει να θεωρούνται ως φυσιολογικά και αναπόφευκτα φαινόμενα και να εντυπώνονται στις νεανικές συνειδήσεις από νωρίς ως όροι “ζωής”. Η εκπαιδευτική διαδικασία θέλει να δημιουργεί ανθρώπους άβουλους, υπάκουους, εν τέλει ακίνδυνους και κατ’ επέκταση αναλώσιμους ως χρήσιμα για το σύστημα εργαλεία.

Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι επίσης άρρηκτα συνδεδεμένο με τη διαδικασία της παραγωγής. Τα σχολεία και οι σχολές εκπαιδεύουν το αυριανό εργατικό δυναμικό. Ο ακαδημαϊκός χαρακτήρας της εκπαίδευσης, με τη μετάδοση σφαιρικών γνώσεων -πάντα βέβαια ελεγχόμενων και συχνά κατασκευασμένων- έχει εγκαταλειφθεί προ πολλού, αφού πλέον κύριος στόχος της διαδικασίας είναι η προετοιμασία για την κάλυψη των κυρίαρχων απαιτήσεων και αναγκών που γεννιούνται στο σύγχρονο καπιταλιστικό σύστημα.

Οι βασικές προοπτικές που επιβάλλει η εκπαιδευτική διαδικασία είναι δύο... της εξειδίκευσης ή του αποκλεισμού.

Από την πρώτη περίπτωση θα προκύψουν είτε αυτοί που προορίζονται να ασχοληθούν αποκλειστικά με ένα αντικείμενο, ισόβια εγκλωβισμένοι στα γρανάζια της παραγωγής σε ένα καθορισμένο πόστο, είτε αυτοί που με συνεχή εκπαίδευση και μεγαλύτερη εξειδίκευση θα ανέβουν στην ιεραρχία κατακτώντας θέσεις-κλειδιά (“ειδικοί”, τεχνοκράτες), επανδρώνοντας τους μηχανισμούς τους συστήματος για την εξασφάλιση της συνεχούς λειτουργίας του.

Στη δεύτερη περίπτωση μιλάμε για τους “δια βίου απασχολούμενους”, που υπό τον εκβιασμό της μισθωτής σκλαβιάς αναγκάζονται να δουλεύουν όσο και όποτε τα αφεντικά τους χρειάζονται, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, για όσες ώρες απαιτείται και για όσα χρόνια αντέχουν ή για εκείνους που δεν συμπεριλαμβάνονται έστω και σε αυτή τη μορφή ενσωμάτωσης, που αντιμετωπίζουν τα όρια της ανέχειας και της εξαθλίωσης και αποτελούν το σύγχρονο υποπρολεταριάτο των δυτικών μητροπόλεων.

Σε ένα κόσμο που ολοένα μετατρέπεται σε μια απέραντη φυλακή, να αρνηθούμε το μέλλον που μας κατασκευάζουν κράτος και αφεντικά, να αντισταθούμε στον εξουσιαστικό θεσμό της εκπαίδευσης και σε κάθε προσπάθεια καθυπόταξης και χειραγώγησής μας.

*