Ο αγώνας των χωριών Βαρβάρα και Ολυμπιάδα ενάντια στην εγκατάσταση της μεταλλουργίας χρυσού από την πολυεθνική εταιρεία TVX GOLD έχει ήδη καταγραφεί σαν μια μαύρη σελίδα στο επενδυτικό πρόγραμμα του ελληνικού κράτους καθώς για περισσότερο από δύο χρόνια αποτελεί πλήγμα για τα αναπτυξιακά και εκσυγχρονιστικά του σχέδια.

Συγχρόνως έχει καταγραφεί σαν μια σημαντική σελίδα στην ιστορία των κοινωνικών αγώνων, που τα μηνύματά του -μηνύματα αξιοπρέπειας και αντίστασης- βρίσκουν τους διαύλους για να διαχυθούν προς κάθε κοινωνική κατεύθυνση στα ίδια τα γεγονότα της σύγκρουσης και της εξέγερσης που τα αναδεικνύουν.

Η εξεγερσιακή δυναμική που εκφράστηκε στις 17 Οκτώβρη του '96, στις 25 Ιούλη του '97 και κορυφώθηκε στις 9 Νοέμβρη του ίδιου χρόνου με τις εκδηλώσεις μαζικής κοινωνικής βίας και τις δολιοφθορές των κατοίκων που είχαν σαν στόχο τόσο την κρατική ιδιοκτησία (κλούβες, περιπολικά, αστυνομικά λεωφορεία και τζιπ), όσο και την ιδιοκτησία της πολυεθνικής (φορτηγά, γεωτρύπανα, μηχανήματα...), κατέγραψε τον πλούτο αυτού του αγώνα, προσδίδοντάς του μια ιδιαίτερη ακτινοβολία, που η εμβέλειά της διαπέρασε τα στενά όρια μιας υπόθεσης τοπικού και περιορισμένου βεληνεκούς.

Στα πλαίσια της δημιουργίας ενός κοινωνικού και πολιτικού μετώπου που στόχο είχε να οργανώσει την άμυνα των κατοίκων της περιοχής του Στρυμονικού, προκειμένου να εμποδίσουν την ολοκληρωτική καταστροφή του τόπου τους, που υπόσχεται να αφήσει πίσω της η TVX GOLD με την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της περιοχής, αναπτύχθηκε ένας μακροχρόνιος αγώνας που τις στιγμές της όξυνσής του κατάφερε να διαρρήξει τα ασφυκτικά σύνορα του αμυντικού μετώπου που περιορίζεται στο επίπεδο της κοινωνικής διαμαρτυρίας. Ένας αγώνας με διάρκεια και βάθος, που τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά έρχονται στην επιφάνεια καθώς κορυφώνεται η σύγκρουση για να αναδείξουν συγχρόνως και τις αιτίες που καθιστούν ανθεκτική την αντίσταση στη φθορά του χρόνου.

Τις στιγμές αυτές της όξυνσης του αγώνα, που οι καταπιεσμένοι αρνούνται με τις ίδιες τους τις πράξεις το ρόλο του θύματος για να μετατραπούν σε θύτες του κοινωνικού πολέμου, η κοινωνική συνύπαρξη αποκτά το ρηξικέλευθο νόημά της καθώς ανακαλύπτει την αδιαμεσολάβητη δύναμή της που αυθόρμητα εκφράζεται με την ένωση των εξεγερμένων ατόμων.

Ο αγώνας των κατοίκων του Στρυμονικού κόλπου, καθ' όλη τη διάρκειά του χαρακτηρίστηκε από φάσεις όξυνσης και ύφεσης και η πορεία του μόνο σαν γραμμική δεν μπορεί να καταγραφεί. Τα γεγονότα της 9 του Νοέμβρη αποτελούν την κορύφωση της μέχρι τώρα πορείας του και συγχρόνως ένα κρίσιμο σημείο για την συνέχισή του.

Η επιτυχής έκβαση της επίθεσης των κατοίκων ενάντια στους φρουρούς της έννομης τάξης και στις εγκαταστάσεις της πολυεθνικής, κατέγραψε την επικινδυνότητα της καίριας εκτροπής και το μήνυμά της έχει ήδη διαχυθεί προς κάθε κοινωνική κατεύθυνση προτρέποντας σε αντίσταση και σε όξυνση της αναμέτρησης των επιμέρους κοινωνικών ανταρσιών με τους κυρίαρχους, που αυτή την περίοδο πραγματώνονται σε διαφορετικά σημεία του κοινωνικού πεδίου και με διαφορετικά υποκείμενα ως φορείς τους.

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της τοπικής κοινωνίας που πηγάζουν από την ιστορικότητα, τον τρόπο ζωής και οργάνωσης της κοινότητας, ενώ αποτελούν στοιχεία που έχουν τη δύναμη να υποδαυλίζουν τη συγκρουσιακότητα των κατοίκων που αντιστέκονται, έχουν εξίσου τη δύναμη, όταν επιστρατεύονται από τους πιο μετριοπαθείς της κοινότητας τις στιγμές που το κράτος περνά στην αντεπίθεση, να δημιουργούν σοβαρά εμπόδια στη συνέχιση του αγώνα και να απειλούν να επαναφέρουν ακόμα και τους πιο ανυπότακτους στα όρια της καθεστωτικής νομιμότητας.

Η αλληλεγγύη με αγώνες κοινωνικούς, όπως αυτός που διεξάγεται στη Βαρβάρα και την Ολυμπιάδα, οφείλει όχι μόνο να μην καθορίζεται από τα διλήμματα που θέτουν οι αντιφάσεις του καπιταλισμού, οι οποίες είναι χρήσιμες στο βαθμό που μπορούν να εμπλουτίσουν και να εμβαθύνουν μια επαναστατική ανάλυση για την εποχή μας, αλλά να αποβλέπει στην υπέρβασή τους και στην ανάδειξη των χαρακτηριστικών αυτών που αποτελούν την ουσία της αντίστασης.

Οι ψευτοταυτίσεις με τα αιτήματα και τις διεκδικήσεις ενός αγώνα και η προσκόλληση σε μια επιφανειακή κατάδειξή τους υποδηλώνει είτε την έλλειψη ικανότητας να κατανοηθεί αυτός σε βάθος, είτε την ανασφάλεια να αναγνωρισθεί η πραγματικά επικίνδυνη πλευρά του για την επιβαλλόμενη τάξη πραγμάτων, ανασφάλεια που γεννά η αδυναμία απεγκλωβισμού από την κυρίαρχη ηθική που θέλει πάντα να στιγματίζει τις αντιστάσεις ως παράλογες, εγκληματικές και αντικοινωνικές.

Καθώς το ένα μετά το άλλο τα κοινωνικά - πολιτικά μέτωπα που συντάσσονται στα πλαίσια αγώνων αμυντικού χαρακτήρα συναντούν τα όριά τους μπροστά στην αποφασιστικότητα και την αδιαλλαξία της κρατικής επίθεσης, η αλληλεγγύη αποτελεί το μέσο αλλά και το σκοπό της συνάντησής μας με τους χώρους που εκδηλώνεται η κοινωνική ανταρσία, όπου μπορούμε να δοκιμάσουμε τη δύναμη του επαναστατικού μας λόγου πάνω στο εύφορο έδαφος που δημιουργεί η αντίσταση μέσω της επαφής με τις πιο ανήσυχες συνειδήσεις και να προωθήσουμε το πρόταγμα της κοινωνικής αυτοοργάνωσης.

Οι άνθρωποι και ο ορυκτός πλούτος της Β.Α. Χαλκιδικής αποτελούν για δεκαετίες αντικείμενο σκληρής εκμετάλλευσης του κεφάλαιου μέσω της λειτουργίας μεταλλείων, με καταστροφικές επιπτώσεις για τις ζωές των κατοίκων και για το περιβάλλον. Αμέτρητοι ανθρακωρύχοι θαμμένοι στις στοές και πολλοί άλλοι κατεστραμμένοι από ασθένειες, όπως πμευμονοκονίαση. Τα 3 εκατομμύρια τόνοι τοξικών αποβλήτων που έχουν συσσωρευτεί μέχρι σήμερα στην περιοχή, μολύνουν τη γη, τον υδροφόρο ορίζοντα και τη θάλασσα.

Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του '80 ξεκινούν οι αντιδράσεις των κατοίκων της περιοχής του Στρυμονικού κόλπου στα σχέδια εγκατάστασης μεταλλουργίας χρυσού. Μια επένδυση που θα ολοκληρώσει την λεηλασία των ανθρώπων και των φυσικών πόρων της περιοχής και θα αποτελειώσει το ήδη επιβαρυμένο περιβάλλον. Το τότε σχέδιο του κράτους που προέβλεπε η επένδυση να γίνει μέσω της Μεταλλευτικής Εταιρείας Βιομηχανικής Ανάπτυξης τελικά ματαιώθηκε ύστερα από τις αντιδράσεις των κατοίκων.

Φλεβάρης '96: Στις αρχές του μήνα, οι κάτοικοι της περιοχής του Στρυμονικού, αντιτιθέμενοι στα νέα σχέδια του κράτους με την TVX GOLD, συγκεντρώνονται και κλείνουν για 2 μέρες την εθνική οδό Θεσ/νίκης - Καβάλας. Επίσης οργανώνουν φυλάκια που λειτουργούν σε 24ωρη βάση για να ελέγχουν και να εμποδίζουν την είσοδο μηχανημάτων της εταιρείας στο χώρο των μεταλλείων στην περιοχή της Ολυμπιάδας. Τα φυλάκια διατηρήθηκαν για πολλούς μήνες, ενώ ένα από αυτά λειτουργεί μέχρι σήμερα.

Σεπτέμβρης '96: Βουλευτικές εκλογές. Οι κάτοικοι της Ολυμπιάδας και της Βαρβάρας αποφασίζουν να μην ψηφίσουν, αφού η συμφωνία με την TVX GOLD είχε επικυρωθεί από την συντριπτική πλειοψηφία των κομμάτων της βουλής. Η εκλογική αποχή στην κοινότητα της Ολυμπιάδας είναι καθολική (100%) ενώ στην κοινότητα της Βαρβάρας φθάνει το 80%.

Οκτώβρης '96: Έχοντας τελειώσει με τις εκλογές, η κυβέρνηση δηλώνει αποφασισμένη να προχωρήσει άμεσα στην επένδυση. Στις αρχές του μήνα, αν και οι κάτοικοι βρίσκονται σε επιφυλακή, η εταιρεία καταφέρνει, μέσα από ένα δασικό δρόμο, να περάσει στα μεταλλεία δύο φορτηγά με γεωτρύπανα. Μόλις οι κάτοικοι το μαθαίνουν μαζεύονται στο χώρο των μεταλλείων. Με μικροσυμπλοκές και με τις άγριες διαθέσεις τους επιτυγχάνουν την απομάκρυνση των φορτηγών. Η εταιρεία ασκεί πιέσεις δίνοντας τελεσίγραφο στην κυβέρνηση για να ανοίξει ο δρόμος μέχρι τις 23 του μήνα, απειλώντας σε αντίθετη περίπτωση με το κλείσιμο των μεταλλείων και την απόλυση εκατοντάδων εργαζόμενων.

17 Οκτώβρη '96: Το πρωί επιχειρούν την είσοδό τους στα μεταλλεία τρεις κλούβες των ΜΑΤ και ένα φορτηγό της εταιρείας. Οι λιγοστοί κάτοικοι (λίγες δεκάδες) που βρίσκονται εκείνη την ώρα στο φυλάκιο εμποδίζουν την είσοδο των οχημάτων και συμπλέκονται με τους μπάτσους. 7 κάτοικοι συλλαμβάνονται, ξυλοκοπούνται άγρια και μεταφέρονται στον Πολύγυρο. Εν τω μεταξύ έχει ειδοποιηθεί ο κόσμος στα γύρω χωριά και συγκεντρώνεται στο σημείο της συμπλοκής. Οι κάτοικοι εξαγριωμένοι, κρατώντας ξύλα και πέτρες, περικυκλώνουν και επιτίθενται στους μπάτσους που έντρομοι έχουν κλειστεί στις κλούβες τους. Άλλοι κάτοικοι, κρυμμένοι πίσω από δέντρα, πυροβολούν με κυνηγετικά όπλα στον αέρα. Η συντονιστική επιτροπή απαιτεί την άμεση απελευθέρωση των συλληφθέντων, όπως και γίνεται, αφού πρώτα τους έχουν απαγγελθεί κατηγορίες. Η κατάσταση αρχίζει να εκτονώνεται μετά και τις κατευναστικές παρεμβάσεις των κοινοταρχών. Ο κόσμος παραμένει συγκεντρωμένος σε όλη τη διάρκεια της ημέρας μέχρι την απομάκρυνση του φορτηγού της εταιρείας.

Παράλληλα το κράτος διεξάγει μέσω των ΜΜΕ ιδεολογικό πόλεμο εναντίον των κατοίκων μιλώντας είτε για "αντιδράσεις αγροίκων", είτε για "μικροσυμφέροντα που υπονομεύουν το επενδυτικό κύρος της χώρας", είτε για "επένδυση αντιρρυπαντικής τεχνολογίας".

25 Ιούλη '97: Γεωτρύπανο του ΙΓΜΕ μεταφέρεται στη δασική περιοχή Κηπουρίστας της Βαρβάρας για εργασίες. 1000 περίπου κάτοικοι από τα γύρω χωριά συγκεντρώνονται στο σημείο που βρίσκεται το γεωτρύπανο και επιτίθενται στην αστυνομική δύναμη που έχει σταλεί για τη φρούρηση των εργασιών και των μηχανημάτων. Αφού αναγκάζουν τους μπάτσους να τραπούν σε φυγή καταστρέφουν την κλούβα και στη συνέχεια το γεωτρύπανο.

3 Οκτώβρη '97: Το αναρχικό περιοδικό "Κύκλος της Φωτιάς" διοργανώνει εκδήλωση - συζήτηση στο κατειλημμένο κτίριο της οδού Λέλας Καραγιάννη 37 με θέμα: "Το κράτος επιτίθεται, οι τοπικές κοινωνίες αντιστέκονται. Ο αγώνας των χωριών Ολυμπιάδα και Βαρβάρα ενάντια στην εγκατάσταση μεταλλουργίας χρυσού στην Χαλκιδική."

19 Οκτώβρη '97: Περίπου 3000 κάτοικοι από τα χωριά της περιοχής συμμετέχουν σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο υπαίθριο αμφιθέατρο της κοινότητας του Σταυρού. Κρατώντας μαύρες σημαίες δηλώνουν την αποφασιστικότητά τους στη συνέχιση του αγώνα και απαντούν στην προσπάθεια τρομοκράτησής τους από το κράτος που συγκεντρώνει εκατοντάδες μπάτσους στην ευρύτερη περιοχή της Β.Α.Χαλκιδικής. Ήδη από τον Αύγουστο η αστυνομία έχει διαρρεύσει προς τον τύπο σενάριο περί γιγαντιαίας αστυνομικής επιχείρησης ώστε να καμφθεί η αντίσταση των κατοίκων.

22 Οκτώβρη '97: Αναβάλλεται η δίκη 25 κατοίκων που κατηγορούνται για τη συμμετοχή τους σε προηγούμενες μαχητικές κινητοποιήσεις.

9 Νοέμβρη '97: Το πρωί, χιλιάδες κάτοικοι της περιοχής αποφασίζουν με λαϊκή συνέλευση την άμεση πραγματοποίηση διαδήλωσης στα μεταλλεία. Ο χώρος των μεταλλείων φρουρείται από δυνάμεις της αστυνομίας που προκλητικά επιχειρούν δύο φορές να ανακόψουν τη διαδήλωση και να αποτρέψουν την είσοδο των κατοίκων σε αυτόν. Στις εφόδους των κατοίκων οι μπάτσοι κατατροπώνονται. Στα γκλομπ και τα δακρυγόνα της αστυνομίας οι κάτοικοι απαντούν με ξύλα, πέτρες, βόμβες μολότωφ, πυροβολισμούς στον αέρα με κυνηγετικά και πυροβόλα όπλα. Μετά από δίωρες συμπλοκές σώμα με σώμα τα αποτελέσματα είναι: ο προπηλακισμός του αστυνομικού διευθυντή της Χαλκιδικής, 9 μπάτσοι τραυματίες, 2 γεωτρύπανα της εταιρείας κατεστραμμένα, τεράστιες φθορές σε 6 αστυνομικά οχήματα (2 λεωφορεία, μία κλούβα, ένα περιπολικό και 2 τζιπ).

10 Νοέμβρη '97: Τα ξημερώματα, με επιχείρηση της αστυνομίας συλλαμβάνονται στα σπίτια τους οι κοινοτάρχες 5 χωριών (Ολυμπιάδας, Βαρβάρας, Σταυρού, Άνω Σταυρού, Ασπροβάλτας) ως υποκινητές για τα γεγονότα της προηγούμενης μέρας και οδηγούνται στον Πολύγυρο. Κάτοικοι συγκεντρώνονται και κλείνουν την εθνική οδό Θεσ/νίκης - Καβάλας για τρεις ώρες μέχρι που απελευθερώνονται οι κοινοτάρχες αφού πρώτα τους έχουν απαγγελθεί κατηγορίες και έχει οριστεί τακτική δικάσιμος για τις 11 Δεκέμβρη.

24 Νοέμβρη '97: Ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις καταλαμβάνουν την περιοχή. Επιτίθενται στα φυλάκια όπου οι παρευρισκόμενοι (3 κάτοικοι και ο πρόεδρος της κοινότητας της Ολυμπιάδας) προσαγάγονται στο αστυνομικό τμήμα Πολύγυρου και αργότερα αφήνονται ελεύθεροι. Η περιοχή βρίσκεται υπό καθεστώς κατοχής μέχρι της 4 Δεκέμβρη. Οι μπάτσοι ελέγχουν και εμποδίζουν τις μετακινήσεις μεταξύ των χωριών, απειλούν και προπηλακίζουν κατοίκους.

25 Νοέμβρη '97: Το βράδυ 20 περίπου άτομα στήνοντας ενέδρες, κρατώντας όπλα και χρησιμοποιώντας ξύλα και πέτρες επιτίθενται διαδοχικά και προκαλούν φθορές σε τρία αστυνομικά οχήματα, αποδεικνύοντας τη δυνατότητα των κατοίκων να αγωνίζονται και να δρουν ακόμα και σε συνθήκες αστυνομικής κατοχής.

27 Νοέμβρη '97: Εμπρησμός σε ένα φορτηγάκι του "New Channel" στα Α.Πατήσια. Οι "Εμπρηστές συνείδησης" αναλαμβάνουν την ευθύνη λέγοντας: "Αλληλεγγύη στους εξεγερμένους κατοίκους της Ολυμπιάδας και της Βαρβάρας που βιώνουν άμεσα την κρατική καταστολή."

30 Νοέμβρη '97: Εμπρησμοί τεσσάρων οχημάτων του ΙΓΜΕ στους Αμπελόκηπους. Η "Αντιεξουσιαστική πάλη" αναλαμβάνει την ευθύνη και αναφέρει: "Για τον επιβοηθητικό ρόλο που ετοιμάζεται να παίξει το ΙΓΜΕ στα συμφέροντα του κράτους και της καναδικής εταιρείας TVX στην Ολυμπιάδα. Εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας στους κατοίκους της Ολυμπιάδας που αντιστέκονται στην τρομοκρατία των ΜΑΤ και της καναδικής εταιρείας"

Εμπρησμός σε αυτοκίνητο της Ιταλικής πρεσβείας στα Α.Πατήσια. Οι "Εμπρηστές συνείδησης" αναλαμβάνουν την ευθύνη λέγοντας: "Σε ένδειξη αλληλεγγύης στους εξεγερμένους κατοίκους των χωριών Ολυμπιάδας και Βαρβάρας που βιώνουν την κρατική καταστολή."

5 Δεκέμβρη '97: Διοργανώνεται από αριστεριστές στη Θεσ/νίκη, εκδήλωση - συζήτηση για τον αγώνα των κατοίκων του Στρυμονικού με μεγάλη συμμετοχή κόσμου. Την επομένη, 6 Δεκέμβρη, κάνουν πορεία στο κέντρο της πόλης.

6 Δεκέμβρη '97: Τοποθέτηση βόμβας στο υπουργείο Βιομηχανίας η οποία δεν εξερράγη. Οι "Αναρχικοί αντάρτες πόλεων" αναλαμβάνουν την ευθύνη λέγοντας: "σε ένδειξη αλληλεγγύης στον αγώνα των κατοίκων Ολυμπιάδας - Βαρβάρας Χαλκιδικής. Η TVX GOLD δεν θα περάσει."

10 Δεκέμβρη '97: Έκρηξη βόμβας στο πολιτικό γραφείο της υπουργού Ανάπτυξης Β.Παπανδρέου. Προκαλούνται σοβαρές υλικές ζημιές και τραυματίζεται ένας πυροτεχνουργός της αστυνομίας. Την ευθύνη αναλαμβάνει ο "Μαχόμενος Αντάρτικος Σχηματισμός" λέγοντας: "Η επίθεση έγινε ενάντια στα σχέδια για την εξόρυξη χρυσού από τα ορυχεία της Χαλκιδικής."

11 Δεκέμβρη '97: Γίνεται στον Πολύγυρο η δίκη των 5 κοινοταρχών. Καταδικάζονται όλοι με ποινές από 4 έως 16 μήνες με αναστολή.

Αναρχικοί - αντιεξουσιαστές διοργανώνουν εκδήλωση - συζήτηση στο Πολυτεχνείο για τον αγώνα των κατοίκων του Στρυμονικού. Η συμμετοχή είναι μεγάλη ενώ εκδηλώνεται ενδιαφέρον για την ανάπτυξη κινήσεων αντιπληροφόρησης και αλληλεγγύης. Ήδη, στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις, έχουν υπάρξει σχετικές δραστηριότητες (αφίσες, κείμενα, προκηρύξεις κα) οι οποίες και θα ενταθούν το επόμενο διάστημα.

24 Δεκέμβρη '97: Εμπρησμός του αυτοκινήτου του διοικητή τροχαίας Γλυφάδας στην Ηλιούπολη. Οι "Εμπρηστές συνείδησης" αναλαμβάνουν την ευθύνη λέγοντας: "Αλληλεγγύη στα χωριά Ολυμπιάδα και Βαρβάρα της Χαλκιδικής."

Γενάρης '98: Ανακοινώνεται το πόρισμα του ΙΓΜΕ το οποίο προτείνει ως καταλληλότερες τοποθεσίες για την εγκατάσταση της μεταλλουργίας την Κηπουρίστα Βαρβάρας, την Ολυμπιάδα και τον Εκκλησιαστικό Μύλο. Οι τρεις τοποθεσίες κρίνονται από το πόρισμα ισόβαθμες. Την τελική απόφαση χωροθέτησης της μεταλλουργίας θα την πάρει η TVX GOLD.

19 Φλεβάρη '98: Πραγματοποιείται στο Πολυτεχνείο εκδήλωση για τον αγώνα των χωριών του Στρυμονικού με ομιλητές από τη Συντονιστική επιτροπή των κατοίκων. Η διοργάνωση έγινε από την "Επιτροπή αλληλεγγύης στον αγώνα των κατοίκων του Στρυμονικού κόλπου", η οποία έχει συγκροτηθεί από οργανώσεις αριστεριστών μετά την αστυνομική επέμβαση στην περιοχή στα τέλη του Νοέμβρη '97.