(Αναρχικό Δελτίο, νο 10, Απρίλης 2001)

Από το νόμο του τρόμου στην κοινωνία του τρόμου

Όταν στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ακυρωνόταν για το κράτος η δυνατότητα επιβολής μιας “αντι”τρομοκρατικής νομοθεσίας, πίσω από το θέαμα των εσωτερικών αντιφάσεων στους εξουσιαστικούς μηχανισμούς (αντιδράσεις εκδοτικών συγκροτημάτων και κομματικών μηχανισμών στην κυβερνητική επιλογή), καθοριστικό ρόλο είχε η έλλειψη συναίνεσης και η ευρεία εκδήλωση αντιστάσεων στην κοινωνία ενάντια στην εφαρμογή των αναδιαρθρωτικών προγραμμάτων της εξουσίας τότε.

Βέβαια, η επιβολή των αναδιαρθρωτικών τους σχεδίων και οι αναπόφευκτες κοινωνικές συγκρούσεις που αυτά προκαλούν, προϋποθέτουν για τα αφεντικά την παράλληλη ανάπτυξη της κατασταλτικής τους στρατηγικής. Όλη αυτή την περίοδο λοιπόν, σταδιακά και στην πράξη κλιμάκωσαν τα ποσοστά της κρατικής βίας εξοπλίζοντας τόσο τους μηχανισμούς τους όσο και το ιδεολογικό τους οπλοστάσιο. Έτσι, όπως μέσα από την προπαγάνδα περί “εγκληματικότητας” εξάρτησαν την ιδιαίτερη καταπίεση και την υποταγή των πιο εκμεταλλευόμενων ταξικών κομματιών, των μεταναστών, όπως μέσα από τα “ναρκωτικά” επιτυγχάνουν τον έλεγχο και την περιθωριοποίηση μη ενσωματωμένων κομματιών της νεολαίας, αντίστοιχα και μέσα από την ιδεολογική κατασκευή της “τρομοκρατίας” βάζουν στο στόχαστρο της καταστολής όλους εκείνους, καταρχήν, που αρνούνται τον κυρίαρχο κόσμο και αγωνίζονται για την ανατροπή του. Συχνά, με αποτέλεσμα τις διώξεις και τις φυλακίσεις -όπως συμβαίνει και σήμερα με μια σειρά από διώξεις και τη μακρόχρονη ομηρία του Αβραάμ Λεσπέρογλου- ή ακόμα και τις δολοφονίες αγωνιστών από το κράτος.

Σήμερα, ίσως να φαίνεται αυξημένη η δυνατότητά τους να αποσπούν την κοινωνική συναίνεση και να εκβιάζουν τη σιωπή, αφενός μέσω της αφομοίωσης εκείνων των τμημάτων της κοινωνίας που εξασφαλίζουν μια θέση σε συνθήκες καταναλωτικής ευημερίας και αλληθωρίζουν μπροστά στους κυρίαρχους στόχους και επιλογές (“μεγάλα έργα”, Eυρώ, Oλυμπιάδα 2004...), αφετέρου μέσω του φόβου και της βίας απέναντι σε όλους εκείνους που αντιμετωπίζουν όλο και σκληρότερους όρους επιβίωσης και εξωθούνται στον κοινωνικό αποκλεισμό. Και αυτή ακριβώς η συνθήκη της όξυνσης του κοινωνικού διαχωρισμού είναι που καθιστά και επιτακτικότερη την ανάγκη τους να θωρακιστούν απέναντι στη συσσωρευόμενη κοινωνική δυσαρέσκεια και τις ενδεχόμενες αντιστάσεις και ξεσπάσματα που μπορούν να εκδηλωθούν.

Έτσι, δέκα χρόνια μετά, επιχειρούν ξανά τη θέσπιση ενός “αντι”τρομοκρατικού νόμου, με προσεκτικότερα αυτή τη φορά βήματα και με επιμονή στην ορολογία περί “οργανωμένου εγκλήματος”, ώστε αποφεύγοντας κάθε πολιτική αναφορά να ανοίξουν ευκολότερα το δρόμο της εγκληματοποίησης, της καταστολής και του ελέγχου. Άλλωστε, για το καθεστώς της δημοκρατίας τους, σύμφωνα με τα στερεότυπα και τη μυθολογία του, δεν υφίστανται πολιτικοί εχθροί και η πολιτική πράξη θεωρείται ανύπαρκτη, παράλογη και εγκληματική, όταν βρίσκεται έξω και ενάντια στις προβλεπόμενες διαδικασίες θεσμικής διαμεσολάβησης και υποκατάστασής της.

*

Ο “αντι”τρομοκρατικός νόμος λοιπόν θα προσθέσει άλλο ένα κομμάτι στην ευρύτερη κατασταλτική στρατηγική τους, όπως συμβαίνει και με την πολιτική για τους μετανάστες, με την κατασκευή νέων φυλακών και το σχεδιασμό ειδικών συνθηκών απομόνωσης, με την προετοιμαζόμενη “απελευθέρωση” της χρήσης των όπλων από τους μπάτσους και τον περιορισμό των διαδηλώσεων. Μέσα από τις νέες ρυθμίσεις κεφαλαιοποιούνται νομικά κατασταλτικές μέθοδοι που ήδη εφαρμόζονται στην πράξη, διευρύνονται, ενώ προαναγγέλονται καινούργιες. Έτσι, επεκτείνονται και συστηματικοποιούνται οι αστυνομικές επιχειρήσεις, οι παρακολουθήσεις, οι καταγραφές και οι έρευνες χώρων και προσώπων. Γίνονται πιο συμπαγείς οι συνθέσεις των σχετικών δικαστηρίων με την κατάργηση των ενόρκων. Καθιερώνονται ελαστικότερες δικονομικές διαδικασίες ενοχοποίησης όσων κατηγορούνται, όπως με τη χρήση ανώνυμων καταθέσεων, και προωθούνται αυστηρότερες ποινές σε περίπτωση καταδίκης. Εισάγονται νέες τεχνολογικές δυνατότητες ελέγχου, όπως συσχετίσεις προσωπικών πληροφοριών αλλά και η υποχρεωτική εξέταση και χρήση του DNA στο όνομα της αποτελεσματικότητας των ερευνών, στοχεύοντας όμως πολύ μακρύτερα, στη “νομιμοποίηση” της εξουσίας στην κοινωνική συνείδηση να εξετάζει, να καταγράφει και να παρεμβαίνει στους ανθρώπους ακόμα και σε βιολογικό επίπεδο, στην κληρονομικότητα, τις προδιαθέσεις, τις ικανότητες και τις αδυναμίες τους. Διευκολύνεται λοιπόν η δράση των κατασταλτικών μηχανισμών που αναπτύσσεται στα πλαίσια της περίφημης “καταπολέμησης της τρομοκρατίας”.

Όμως ποια ακριβώς είναι αυτά τα πλαίσια; Ίσως το πιο κομβικό σημείο της σχετικής νομοθεσίας να είναι και το πιο αποκαλυπτικό, αφού διευρύνει τους άμεσους αποδέκτες των διώξεων πέρα από τους αυτουργούς συγκεκριμένων πράξεων και σε όλους όσοι με κάποιο τρόπο μπορούν να θεωρηθούν ότι τις προωθούν, τις προετοιμάζουν ή τις υποστηρίζουν. Καμιά λοιπόν συγκεκριμένη πράξη δεν ορίζεται ρητά ως “τρομοκρατία” και όλες μπορούν να είναι αφού οι διώξεις θα μπορούν να εδράζονται όλο και περισσότερο σε σχέσεις και σε προθέσεις. Ένα κείμενο σε ένα έντυπο, μια πληροφορία στο internet ή ένα σύνθημα σε ένα τοίχο, μια συνάντηση, μια συζήτηση ή μια συμμετοχή σε διαδήλωση, μια προσωπική ή μια πολιτική σχέση, όλα θα μπορούν να γίνονται αντικείμενα έρευνας και λόγοι δίωξης στο βαθμό που εμπεριέχουν την αντίθεση στο καθεστώς. Όλο και λιγότερο συγκαλυμμένα, επιχειρείται ο έλεγχος και η περιστολή κάθε σκέψης και κάθε πράξης αμφισβήτησης αυτού του κόσμου, κάθε γεγονότος άρνησής του, κάθε εγχειρήματος ανατροπής του.

Παράλληλα, όσο εγκληματοποιείται η αντίσταση και η αλληλεγγύη, τόσο θρέφεται η υποταγή και ο εκμαυλισμός. Μέσα από τις ρυθμίσεις της “αντι”τρομοκρατικής νομοθεσίας αλλά και μέσα από την περιρρέουσα προπαγάνδα που τη συνοδεύει, καλλιεργούν στους ανθρώπους τις πλέον τιποτένιες συμπεριφορές, τη ρουφιανιά και τη συνεργασία με τους κατασταλτικούς μηχανισμούς, τους εθίζουν στην επιτήρηση και τον έλεγχο, τους ωθούν στην κρατική “προστασία” και διαμεσολάβηση απέναντι σε κατασκευασμένους κινδύνους. Έτσι τα αφεντικά εργάζονται συστηματικά στην κατεύθυνση της πιο μακρινής φαντασίωσής τους. Να αντικαταστήσουν το πραγματικό περιεχόμενο της Ιστορίας, τον κοινωνικό-ταξικό ανταγωνισμό, τον αγώνα των ανθρώπων για ελευθερία ενάντια στην εκμετάλλευση και την καταπίεση, με μια ακραία συνθήκη κοινωνικής διαστροφής, την ταύτιση των συμφερόντων κοινωνίας και κράτους, την πλήρη κρατικοποίηση της κοινωνίας.

Και σε αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση, της κατακυρίευσης του ανθρώπινου χωροχρόνου από το κράτος, είναι και η προετοιμαζόμενη νομική κατάργηση της χρήσης των δημόσιων χώρων, ως χώρων έκφρασης και δράσης των ανθρώπων, με την μετατροπή των διαδηλώσεων λίγο-πολύ σε αρμοδιότητα της αστυνομίας, όπου αυτή θα καθορίζει την πραγμάτωσή τους ή όχι, τον τόπο και το χρόνο, τη διάρκεια και το χαρακτήρα τους.

*

“Αντι”τρομοκρατικές νομοθεσίες αναπτύχθηκαν και εφαρμόστηκαν τη δεκαετία του ’70 σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία) ως απάντηση των αφεντικών στα ανταγωνιστικά κινήματα της εποχής, όμως η διατήρηση, ο εκσυγχρονισμός και η επέκτασή τους (εφαρμογή νέου “αντι”τρομοκρατικού νόμου πρόσφατα στην Αγγλία και σύντομα στην Ελλάδα) είναι περισσότερο μια απάντηση για το σήμερα και το αύριο.

Στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο σύστημα κυριαρχίας, η στρατηγική της “αντι”τρομοκρατίας είναι μια κεντρική επιλογή που διαπερνά τα “εθνικά” σύνορα, όπως σε μεγάλο βαθμό αυτή εκφράζεται με τον ιδιαίτερο ιδεολογικό και τεχνικό ρόλο του κράτους των ΗΠΑ, με τη διακρατική συνεργασία των κατασταλτικών μηχανισμών, όπως αυτή των ελληνικών αρχών με το FBI και τη Σκότλαντ Γιαρντ, με τη συγκρότηση νέων υπερεθνικών κατασταλτικών δομών και συμφωνιών ελέγχου, όπως η Europol και η συνθήκη Σένγκεν. Και είναι μια επιλογή καθοριστικής σημασίας για τα αφεντικά, για τη διασφάλιση της συνέχειας των επιθετικών αντικοινωνικών τους σχεδιασμών και την αντιμετώπιση και καταστολή των δυνάμεων που αρνούνται να υποταχθούν και αναδύονται με ιδιαίτερη ένταση σήμερα, σε πολλά μέρη της γης και σε πολλά μέτωπα. Από την επίθεση των αναρχικών στο κέντρο της Αθήνας κατά την επίσκεψη του Κλίντον μέχρι τα γεγονότα διεθνούς αντίστασης με αφορμή τις συναντήσεις των αφεντικών, όπως στο Σηάτλ, την Πράγα και τη Νίκαια... από τις εξεγέρσεις στο Μεξικό και το Εκουαδόρ μέχρι τις συγκρούσεις στη Νότια Κορέα... και από τους αγώνες στις φυλακές και την αλληλεγγύη στους κρατούμενους στην Ευρώπη μέχρι τις εξεγέρσεις στις φυλακές της Τουρκίας και της Βραζιλίας.

*

Να επανέλθουμε όμως στην κυριολεξία των λέξεων και να αναζητήσουμε τους τρομοκράτες σε εκείνους που ευθύνονται για αυτόν τον απάνθρωπο κόσμο που όταν δεν στερεί από τους ανθρώπους το νερό και την τροφή, τους υποχρεώνει να καταναλώνουν δηλητήρια, σε εκείνους που βομβαρδίζουν αμάχους, που καταστρέφουν τον αέρα, τη γη, τη θάλασσα, τους ποταμούς, που κλέβουν το χρόνο και τη δραστηριότητα των ανθρώπων σε εργοστάσια, σε γραφεία, σε οθόνες εικονικών κόσμων, σε εκείνους που επιτηρούν, ταπεινώνουν, βασανίζουν και δολοφονούν καθημερινά στους δρόμους, στα αστυνομικά τμήματα, στα σύνορα, στις φυλακές. Να επανέλθουμε λοιπόν στην κυριολεξία των λέξεων.

ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΜΟΝΟΙ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΕΣ.

Μάρτης 2001

*

1